آموزه ى مهدويت در زيارت عاشورا
چكيده
در اين زيارت با زمينه هاى توصيف شده از تولا وتبرا، سلام ولعن، سِلم وحرب، ودرخواست ثبات وپايدارى در احقاق حق، ابراز نفرت وانزجار از پايه گذاران ستم ومباشران قتل امام حسين عليه السلام وپيروان آنان در طول تاريخ، مى توان مهدىِ ياوران تمام عيار وآگاه ودر حال آماده باش.
در اين مقالة كوتاه پيوندها وزيارت عاشورا وآموزه مهدويت بررسى مى شود، لذا بايد به سه مطلب كليدى توجه شود:
الف) عاشوراى حسينى؛
ب) زيارت عاشورا؛
ج) جايگاه آموزه مهدويت در متن زيارت عاشورا.
الف) ويژگى هاى عاشوراى حسينى نماد تمام عيار اسلام ناب محمدى
۱. اوج خداخواهى وخداگرايى وخدامدارى را در عاشوراى حسينى مى بينيم؛
۲. عاشوراى حسينى را سمبل اسلام ناب محمدى ودر تقابل با جاهليت اموى واسلام تحريف شده مى بينيم؛
۳. نماد كامل عزت وايثار وفداكارى براى رهايى از اسارت هاى مادى ودنيوى انسان.
۴. بيان كننده ر روش صحيح تعامل با جاذبه هاى زندگى دنيوى هنگام تزاحم دين ودنياى انسان؛
۵. عاشوراى حسينى تابلوى زرّين جلوه هاى بسيار نغز مكارم اخلاق محمدى وتجلّى عينى معنويت وغلبه ارزش گرايى بر تمام جاذبه هاى مادى؛
۶. عاشوراى حسينى بزرگ ترين ومؤثرترين تجربه عملى موفق در نشان دادن موفقيت تِزِ "پيروزى خون بر شمشير" وتحكيم صحيح سنت هاى الهى در جهت اجزا فرهنگ عدالت مدار الهى در عمق وجدان هاى جوامع بشرى؛
۷. عاشوراى حسينى آغاز حركت جديد امت اسلامى به سوى جامعه عدل مدار الهى واحياگر ارادة آهنين يك امت زنده در پيچ وخم تحريف هاى پيچيده شيطانى وماسك هاى مزوّرانه دين نما ودين زدا؛
۸. عاشوراى حسينى سمبل تمام عيار تولا وتبرا (دشمن شناسى ودشمن ستيزى)؛
۹. عاشوراى حسينى نشان دهنده چگونه آميختن عشق وشجاعت با مظلوميت وحق طلبى پيروزمندانه در عمق هستى؛
۱۰. عاشوراى حسينى حلقه وصل دو محمد در تاريخ: محمد خاتم انبياء ومحمد خاتم اوصى، محمدِ پايه گذار آغاز گر دين حق، ومحمد تحقق دهنده وگسترش دهندة حاكميت دين حق.
ب) ويژگى هاى منحصر به فرد زيارت عاشورا وكليد واژه هاى آن
۱. براى زيارت امام حسين عليه السلام در روز عاشورا ودر كربلاى معلّا ثواب دو هزار حج ودو هزار عمره ودو هزار غزوه (شركت در دو هزار جنگ در راه خدا) آن هم همراه با رسول الله در تمام اين حج ها وعمره ها وجهادها، وهمراه با امامان معصوم مطرح مى باشد. گويا براى هيچ زيارتى چنين ثوابى منظور نشده است.
در صورتى كه اين زيارت از راه دور انجام گيرد ثواب آن كمتر از هزار حج وهزار عمره وهزار غزوه با رسول خدا نخواهد بود.
ثواب تحمّل مصيبت تمام انبيا واوصيا وصديقان وشهدا تا روز قيامت را به ومى دهند. وزيارت كننده امام حسين عليه السلام را (با زيارت ويژه)، همراه شهداى كربلا قرارمى دهند، وثواب زيارت انبيا وتمام زائران امام حسين عليه السلام را براى ودر نظر مى گيرند.
حال اين سؤال پيش مى آيد كه چرا اين همه ثواب براى اين زيارت در نظر گرفته اند؟
۲. محور اصلى زيارت عاشورا مهم ترين محور در اسلام ناب است. حبّ وبغض، تولا وتبرا، (دوستى ودشمنى)، خمير ماية تمام رفتارهاى انسان ها در طول مسير زندگى، وروح متحرك ومؤثر در وجود انسان هاى كامل مى باشد.
اين تولا وتبرا در قالب لعن وسلام، رخ نموده، وخط مشى واقعى يك انسان مسلمان ناب را در وجود وپايه گذارى كرده واو را در مسير اسلام ناب مى برد.
۳. تكرار فراوان لعن وسلام وواژه هاى هم خانواده با اين دو مفهوم معنايى خاص ورنگى ويژه به اين زيارت مى دهد.
۴. واژة "لعن" در متن زيارت ۲۲ مرتبه وواژة برائت نُه مرتبه از قاتلان وپيروان وپايه گذاران ستم بر اهل بيت عليهم السلام مطرح شده است.
۵. صد بار "لعن" ويژه كه نشان دهندة برائت ودورى جستن وفاصله گرفتن از تمام ستم گران وتضييع كنندگان حق محمد وآل محمد ومباشران قتل حسين بن على عليهما السلام ومقدم داشتن اين لعن بر سلام كه در هر بار نيز سه مرتبه واژة "لعن" تكرار مى گردد كه در مجموع ۳۳۴ بار لعن صريح وبرائت در ذهن زيارت كننده با اين زيارت آميخته مى شود. كه گوياى امرى مهم وضرورى در جهت فاصله گرفتن از تمام عوامل ستم، ستم گرى وستمگران مى باشد.
۶. حداقل ده بار سلام بر حسين بن على عليهما السلام با عناوين بسيار تأثير گذار بر فكر وروان زيارت كننده ديده مى شود، مانند:
السلام عليك يا ابا عبدالله، السلام عليك يا ابن رسول الله، السلام عليك يا ابن أمير المؤمنين وابن سيد الوصيين، السلام عليك يا ابن فاطمة سيدة نساء العالمين، السلام عليك يا ثار الله وابن ثاره والوتر الموتور.
وآن گاه تكرار اين سلام در تمام متن زيارت وپرداختن به سلام ويژه به تعداد صد بار ودر هر بار سه "سلام" بر حسين وياران حسين وفرزندان حسين، به تعميق ارتباط وايجاد احساسى ويژه ونشان دهنده وابستگى كامل به امام شهيدان مى انجامد كه در هيچ زيارت ديگرى ديده نمى شود.
۷. در اين زيارت بعضى از كليد واژه هاى مهم با اندكى تفاوت حداقل هر كدام دو بار تكرار مى شود، مانند:
اتقرّب إلى الله وإلى رسوله... بموالاتك وبالبراءة ممن قاتلك؛
به سوى خدا ورسول خدا و... نزديك مى شوم، واين نزديك شدن با موالات ودوستى تو وبرائت از دشمنان وقاتلان تو انجام مى گيرد.
أن يجعلنى معكم فى الدنيا والآخرة؛
خدا مرا با شما قرار دهد. هم در دنيا وهم در آخرت.
اللهم اجعل محياى محيا محمّد وآل محمد ومماتى ممات محمد وآل محمد
خدايا زندگى مرا هم چون زندگى محمد وآل محمد ومرگ مرا هم چون مرگ محمد وآل محمد قرار بده.
أن يثبّت لى عندكم قدم صدقٍ فى الدنيا والآخرة؛
ومرا نزد شما جايگاهى پايدار در دنيا وآخرت مرحمت فرمايد.
اللهم لك الحمد حمد الشاكرين لك على مصابهم؛
خدايا تو را سپاس مى گويم همانند سپاس سپاس گزاران وشاكران بر مصيبت بزرگشان.
ستايش وسپاس بر اين مصيبت بسيار بزرگ، انسان زيارت كننده را به مقامى والا مى برد واو را در تحمّل مصيبت ها پايدار واستوار وثابت قدم ميسازد. تمام اين خواسته ها در آماده سازى براى فداكارى وجانبازى براى دين خدا به انسان نيرو مى بخشد واو را براى يارى امام مهدى عليه السلام در حال آماده باش در مى آورد.
ج) آموزة مهدويت در زيارت عاشوراى حسينى
۸ . در اين زيارت به طور ويژه دو بار در متن زيارت ويك بار در متن حاشيه اى زيارت به خون خواهى حسين وياران وفرزندان ودر ركاب امام زمان توجه ويژه داده شده است:
وجعلنا واياكم من الطالبين بثاره مع وليّه الإمام المهدى من آل محمّد عليهم السلام.
آمدن اين آموزه در متن زيارت ودر عبارت هاى پيرامون اين زيارت در روز عاشورا هنگامى كه مؤمنان هم ديگر را تسليت مى دهند، چه مفهوم ومعنايى دارد؟
ونيز نشر وترويج وتحكيم اين آموزه در رفتار روزانة مؤمنان چه پيامى براى ما دارد؟
در سه عبارت وارد شده در اين زيارت چنين مى خوانيم:
فأسأل الله الذين أكرم مقامك وأكرمنى بك أن يرزقنى طلب ثارك مع امام منصور من أهل بيت محمد عليهم السلام؛
حالا كه اين مصيبت بسيار بزرگ بر من وارد شده است وتمام مسلمين وبر اهل آسمان وزمين سنگينى كرده است از خدا مى خواهم به خاطر جايگاه بسيار بلندى كه نزد ودارى وبه سبب تو به من كرامت داده است، خون خواهى خون ترا به من روزى دهد، آن هم با رهبرى پيروز ومنصور ويارى شده از اهل بيت محمد عليهم السلام.
فأسأل الله الذى أكرمنى بمعرفتكم ومعرفة أولياءكم ورزقنى البراءة من اعدائكم أن يجعلنى معكم فى الدنيا والآخرة وأن يثبت لى عندكم قدم صدق فى الدنيا والآخرة، وأسأله أن يبلّغنى المقام المحمود لكم عندالله وأن يرزقنى طلب ثارى مع امام هديً ظاهر ناطقٍ بالحق منكم؛
از خدايى كه معرفت وشناخت شما ودوستان شما را به من كرامت كرده وبرائت از دشمنانتان را به من روزى داده، مى خواهم كه مرا همراه با شما در دنيا وآخرت قرار دهد، ومرا در محبت ويارى شما استوار گرداند، وجايگاه مستحكم وپايدارى در محبت ودوستى ونصرت شما به من عطا كند، واز ومى خواهم كه مرا به مقام ستوده شده در نزد وبرساند، وبا امامى از اهل بيت محمد عليهم السلام كه امامى هدايت كننده ورهبرى آشكار وحق خواه وحق گو باشد، به من توفيق دهد كه حق شما وخون شما را كه خون من هم مى باشد مطالبه نمايم. ودر اين حق شناسى شريك وباشم.
وجعلنا واياكم من الطالبين بثاره مع وليه الامام المهدى من آل محمد عليهم السلام؛
خداوند ما را با شما از خونخواهان حسين بن على در معيت وهمراهى ولى او، كه امام مهدى از آل محمد است، قرار دهد.
اين عبارت را شيعيان ودوست داران حسين در روز عاشورا به هم ديگر تذكر مى دهند وشعار خود قرار مى دهند.
۹. مى دانيم كه خواندن اين زيارت در هر روز مورد سفارش بوده وبه روز عاشورا اختصاص ندارد.
اگر هر روز ما عاشورا باشد وزيارت عاشورا ورد زبان مؤمنان قرار گيرد، چه مفاهيمى پر ارج وعظيم در تار وپود وجود وكاشته مى شود؟
اين جاست كه زيارت عاشورا يك پل عظيم ارتباطى ميان محمدِ خاتم انبيا صلى الله عليه وآله وسلم ومحمد خاتم اوصيا عليه السلام برقرار مى نمايد، وزمينه هاى يارى در مهدى ياوران شكوفا مى گردد، ومقدمات ظهور در وجود مؤمنان به امام مهدى وبذرهاى نهفتة در دلشان آبيارى مى شود، ودكترين مهدويت حركتى پويا وتكاملى مستمر وتأثير غير قابل وصف منحصر به فرد پيدا مى كند.
توجه ويژه به ياران ودوست داران اهل بيت بسيار قابل تأمل است كه خود مقاله اى جداگانه مى طلبد ونقشى بسزا در زمينه سازى براى تحقق آرمان مهدويت دارد.
۱۰. در دعاى ندبه نيز با جملة "أين الطالب بدم المقتول بكربلا" قيام مهدى آل محمد را تجلى پيروزى قيام حسينى مى دانند، وبا خاستگاهى چون قيام حسين بن على وشعارى جان گداز ومصيبتى بسيار بزرگ در تاريخ بشريت، اين نهضت عظيم امام مهدى عليه السلام را به حركت در مى آورد، وجنب وجوش ويژه اى در ياران مهدى وفرزند رشيد حسين بن على به وجود مى آورد، تا تمام پايه هاى ستم گرى را در طول وعرض زمين از بُن بركَند.
إنّ ما تضمّنته زيارة عاشوراء من التولّى لأولياء الله والتبرّى من أعداء الله، والسلام على الحسين وأنبائه وأصحابه واللعن لأعدائهم، والسلم لمن سالمهم والحرب لمن حاربهم، وما تضمّنته من طلب الثبات والاستقامة فى إحقاق الحق وإبطال الباطل، وإظهار التنفر والانزجار ممّن أسس أساس الظلم على اهل البيت عليهم السلام وممّن باشر قتلهم وأعان عليه على مدى الأجبال تجعل من الزائر ثائراً واعياً منتظراً ومنتصراً للحقّ وأهل الحقّ على الدوام بقيادة الإمام المهديّ من آل محمد عليهم السلام، وتصنع من الاعتقاد بالإمام المهدى عليه السلام وقضيّته واقعاً حيّاً يهيّيء الأرضيّة اللازمة لدولة الإمام المهدى وثورثه التى سوف يقودها من أجل العدل والسلام.