(۳۰۶) شکوفایی ها ونوآوری های بزرگ در انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجل الله فرجه)

شکوفایی ها ونوآوری های بزرگ در انقلاب جهانی حضرت مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف)

نویسنده: محمد رضا جواهری
استادیار دانشگاه فردوسی مشهد
مجله مشرق موعود - تابستان ۱۳۸۷ - شماره ۶

چکیده:
شایسته است در سالی که مقام معظم رهبری حضرت آیة الله العظمی خامنه ای مد ظله العالی آن را «سال شکوفایی ونوآوری» نام گذاردند، شکوفایی ها ونوآوری های عصر ظهور قائم آل محمد (علیهم السلام) بررسی وشناسایی گردد؛ چون تمام حوادث وروی دادهای انقلاب مهدوی، الگو ونمونه برای همگان است وباید از آن پیروی نمود. در آخرین انقلاب جهانی به رهبری مهدی (علیه السلام) بهترین وآخرین شکوفایی ها ونوآوری های جهان روی خواهد داد.
این مقاله، نخست به طرح وبررسی ویژگی بارز وبرجسته انقلاب مهدوی می پردازد. آن گاه شماری از شکوفایی های بی نظیر وسپس نوآوری های بزرگ انقلاب جهانی مهدوی، مستند به احادیث پیامبر اعظم حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) ومعصومان (علیهم السلام) در دو بخش ودر هر بخش با عناوین متعدد در پی خواهد آمد.
انقلاب جهانی حضرت مهدی (علیه السلام)، آخرین وبزرگ ترین انقلاب در جهان وپایان زیبای تاریخ بشریت است. در این انقلاب الهی بیشترین وبهترین شکوفایی ها روی خواهد داد ونوآوری های باشکوه وبرجسته ای مشاهده خواهد شد. انقلاب مهدوی در شکوفایی ونوآوری، یکتاست. اصل انقلاب مهدوی بزرگ ترین وبهترین نوآوری از مبدأ تا پایان دنیاست ودر این انقلاب بی نظیر الهی، عالی ترین شکوفایی ها تا سرحد امکان تحقق خواهد یافت وبا نوآوری های بی شمار، مؤمنان ومتقیان به رشد وسعادت کامل وهمه جانبه خواهند رسید.
«جدید»؛ ویژگی بارز انقلاب مهدوی
اقدامات حضرت مهدی (علیه السلام) وتغییرات وتحولاتی که در انقلاب مهدوی رخ می دهد، در احادیث معصومان (علیهم السلام) جدید ونو نامیده شده است. ابوحمزه ثمالی گفته است شنیدم امام باقر (علیه السلام) در وصف خروج قائم آل محمد (علیهم السلام) فرمود:
یقوم بأمرٍ جدیدٍ وسنّة جدیدةٍ وقضاءٍ جدید(۱)؛
به امر جدید وسنت جدید وقضاوت جدید قیام می کند وبرمی خیزد.
ابوبصیر نیز گفته است که امام باقر (علیه السلام) در تبیین اقدامات حضرت مهدی (علیه السلام) فرمود:
یقوم بأمرٍ جدیدٍ وکتابٍ جدیدٍ وسنّة جدیدةٍ وقضاءٍ جدید(۲)؛
به امر جدید وکتاب جدید وسنت وقضاوت جدید قیام می نماید.
ابوبصیر در گزارش جایگاه وموضوع بیعت حضرت مهدی (علیه السلام) از امام باقر (علیه السلام) نقل می کند که فرمود:
فوالله أنّی أنظر إلیه بین الرکن والمقام، یبایع الناس بأمرٍ جدیدٍ وکتابٍ جدیدٍ وسلطانٍ جدید من السماء(۳)؛
به خدا سوگند به او بین رکن ومقام می نگرم که مردم به امر جدید وکتاب جدید وسلطان جدیدی از آسمان، با او بیعت می کنند.
عبدالله بن عطا گفته است از امام باقر (علیه السلام) سؤال کردم زمانی که حضرت مهدی (علیه السلام) قیام کند با کدام سیره در میان مردم رفتار می نماید؟ امام باقر (علیه السلام) فرمود:
یهدم ما قبله کما صنع رسول الله ویستأنف الإسلام جدیداً(۴)؛
پیش از خود را نابود می کند، همان طور که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) انجام داد واسلام را از سر می گیرد وآغاز می کند.
در این حدیث با دو واژه «یستأنف» و«جدید»، نوآوری ونوگرایی انقلاب مهدوی یادآوری شده است.
امام صادق (علیه السلام) نیز در پاسخ همین پرسش فرموده اند:
یصنع کما صنع رسول الله؛ یهدم ما کان قبله کما هدم رسول الله أمر الجاهلیّة ویستأنف الإسلام جدیداً(۵)؛
به مانند رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) رفتار می نماید؛ آن چه را پیش از اوست، نابود می کند، همان طور که رسول خدا جاهلیت را نابود کرد واسلام را از سر می گیرد ونو می گرداند.
امام صادق (علیه السلام) نیز در آموزش ماهیت وسیمای انقلاب مهدوی به یاران خویش، اقدامات حضرت مهدی (علیه السلام) را «جدید» نامیده اند ودر گفت وگو با اصحاب خود، همان سخنان پدرشان امام باقر (علیه السلام) درباره جایگاه بیعت وزیربنا ومحور بیعت با مردم را که ویژگی بارز آن جدید بودن آن است، یادآوری نموده اند(۶).
امام باقر وصادق (علیه السلام)، هر دو هدف انقلاب مهدوی را دعوت به سوی امر جدید وماهیت آن انقلاب را «دعوت جدید» دانسته اند.
کامل از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده که فرمودند:
إن قائمنا إذا قام دعی الناس إلی أمرٍ جدیدٍ کما دعی إلیه رسول الله وأنّ الإسلام بدء غریباً وسیعود غریباً کما بدء فطوبی للغرباء(۷)؛
زمانی که قائم ما قیام می نماید، مردم را به «امر جدید» فرا می خواند، همان طور که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) به سوی آن فراخواند واسلام غریب آغاز شد وبه غریبی همانند آغاز باز می گردد، پس خوشا به حال غریبان!
بنابر این حدیث، انقلاب امام مهدی (علیه السلام) همانند بعثت پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله وسلم) برای دعوت به سوی امر نو وجدید است. آن قدر از بعثت پیامبر تا قیام حضرت مهدی (علیه السلام)، حقایق ومعارف ناب اسلامی وسنت وتعلیمات کتاب آسمانی پیامبر وآیین دادرسی وکیفری وقضاوت مسلمانان در جهان اسلام تغییر وتحول می یابد که اقدامات امام مهدی (علیه السلام) در باز گرداندن اسلام راستین دعوت به امر جدید خواهد بود.
ابوخدیجه از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده که فرمودند:
إذا قام القائم (علیه السلام) جاء بأمرٍ جدیدٍ کما دعی رسول الله فی بدو الإسلام إلی أمرٍ جدید(۸)؛
زمانی که قائم (علیه السلام) قیام کند، امر جدیدی می آورد، همان طور که رسول خدا در آغاز اسلام به امر جدید دعوت نمود.
امام صادق (علیه السلام) نیز در راستای همین سخن پدر خویش فرموده اند:
الإسلام بدء غریباً کما بدء فطوبی للغرباء؛
اسلام غریب آغاز شد وبه غریبی همانند آغاز دعوت باز می گردد، پس خوشا به حال غریبان!
از امام درخواست شد که این مطلب را شرح دهند، فرمودند:
ممّا یستأنف الداعی منّا دعاءً جدیداً کما دعی رسول الله (صلّی الله علیه وآله وسلم)(۹)؛
دعوت کننده از ما «دعوت جدیدی» را آغاز می کند، همان طور که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) دعوت نمود.
ابوبصیر گفته است به امام صادق (علیه السلام) عرض کردم:
أخبرنی عن قول أمیرالمؤمنین أنّ الإسلام بدء غریباً وسیعود کما بدأ فطوبی للغرباء؛
از تفسیر سخن امیرمؤمنان (علیه السلام) که «اسلام غریب آغاز شد وهمانند آغازش غریب می گردد پس خوشا به حال غریبان!» به من خبر دهید.
امام فرمود:
یا أبامحمد إذا قام القائم استأنف دعاءً جدیداً کما دعی رسول الله (صلّی الله علیه وآله وسلم)؛
ای ابومحمد! هنگامی که قائم قیام نماید، دعوت جدیدی را آغاز می کند، همان طور که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) دعوت کرد.
آن گاه ابوبصیر می گوید:
پس از دریافت پاسخ برخاستم وسر امام را بوسیدم وگفتم: شهادت می دهم شما امام من در دنیا وآخرت هستید، دوست شما را دوست می دارم ودشمن شما را دشمن می دارم شما ولیّ خدا هستید.
امام فرمود:
خدا تو را رحمت نماید(۱۰)!
ابوخدیجه از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است:
إذا قام القائم جاء بأمر غیر الذی کان(۱۱)؛
هنگامی که قائم قیام کند، امری غیر از آن چه بوده می آورد.
براساس احادیث اهل بیت (علیهم السلام)، انقلاب مهدوی کانون نوآوری وشکوفایی است وتغییرات وتحولات اساسی وبنیادی حضرت مهدی (علیه السلام) ویارانش در راستای تجدد ونوآوری است. دعوت جدید وامر جدید، عنوان نوآوری های انقلاب مهدوی است. البته بی گمان این نوآوری ها درون دینی است ودر چهارچوب تعلیمات الهی رسول الله (صلّی الله علیه وآله وسلم) است. به همین دلیل، امام باقر وصادق (علیهما السلام) پیوند ساختاری انقلاب محمدی وانقلاب مهدوی را با تعبیر غریب وجدید برای هردو انقلاب نشان داده اند. واژه «جدید» با بدعت متفاوت است. کارهای امام زمان (علیه السلام) جدید ونوست، ولی بدعت در دین نیست. امامی که معصوم وپاک از گناه واشتباه است، به طور کامل آموزه های وحیانی پیامبر اسلام را زنده می کند. این آموزه های مهدوی که دقیقاً همان آموزه های محمدی است، تنها به دلیل این که در طول تاریخ اسلام از بعثت تا انقلاب مهدوی فراموش شده وتغییر یافته ودر جهان اسلام کنار گذاشته وتعطیل شده است، «جدید» خواهد بود. در حقیقت، در انقلاب مهدوی ارزش ها واهداف انقلاب محمدی تجدید واحیا می گردد وآن چه در عصر حیات پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) انجام نشده، در انقلاب مهدوی در حد عالی تحقق خواهد یافت. فراموشی، تعطیلی، تحریف معنوی، بدعت، نفاق، تفسیر به رأی، محرومیت از حضور امام معصوم در عصر غیبت کبرا، دروغ بستن به خدا وپیامبر وامامان، نفوذ اسرائیلیات، مانویات، مجوسیات ومظاهر کفر وشرک به درون فرهنگ اسلامی عامل نابودی ومرگ اسلام ناب محمدی است. حقایق اسلام راستین در انقلاب مهدوی احیا وبازآموزی می گردد وبه همین جهت، ماهیت انقلاب مهدوی امر جدید ودعوت جدید شناخته خواهد شد.
محمد بن عجلان از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده که فرمودند:
إذا قام القائم (علیه السلام) دعی الناس إلی الإسلام جدیداً وهداهم إلی أمر قد دثر فضلّ عنه الجمهور وإنّما سمّی القائم مهدیّاً لأنّه یهدی إلی أمرٍ مضلول عنه وسمّی بالقائم لقیامه بالحقّ(۱۲)؛
آن گاه که قائم (علیه السلام) قیام کند، از نو مردم را به اسلام بخواند وبه امری که کهنه وفراموش شده وجمهور وبیشتر مردم از آن دور شده وآن را گم نموده اند، هدایت وراه نمایی نماید وقائم، مهدی نامیده شده است، چون به امری که رها وگم شده، راه نمایی می کند وقائم نامیده شده، برای آن که به حق قیام فرماید.
در این حدیث شریف، مفهوم جدید بودن دعوت امام مهدی (علیه السلام) به زیبایی آشکار است. قائم آل محمد (علیهم السلام) مردم را به امری که در گذشته های دور پیامبر اعظم (صلّی الله علیه وآله وسلم) ابلاغ فرموده، دعوت می کند، اما چون مردم از آن فاصله گرفته وآن را گم کرده اند واز آن دور شده اند، دعوت حضرت مهدی (علیه السلام) برای آنان نو وجدید خواهد بود. حضرت قائم از آن جهت که مردم را به گم شده آنان هدایت می نماید واسلام ناب محمدی را آشکار می کند، «مهدی» نامیده شده است.
امام صادق (علیه السلام) در ضمن گزارش ویژگی ها واقدامات حضرت مهدی (علیه السلام) فرموده اند:
إذا قام القائم (علیه السلام)... لا یترک بدعةً إلّا أزالها ولا سنّة إلّا أقامها(۱۳)؛
زمانی که قائم (علیه السلام) قیام کند... هیچ بدعتی به جای نگذارد، جز این که آن را از میان ببرد وهیچ سنتی را به جای ننهد، مگر این که آن را به پا دارد.
مطابق این حدیث، جدید بودن دعوت حضرت مهدی (علیه السلام) معلول ومحصول برپایی واجرای همه سنت های پیامبر ونابودی همه بدعت های تاریخی است.
شکوفایی های بزرگ در انقلاب مهدوی
آخرین وبزرگ ترین شکوفایی ها در عصر حضرت مهدی (علیه السلام) روی خواهد داد وبالاترین هم راهی وهم کاری زمین وآسمان وزمان وبدن انسان با مجموعه ای از شکوفایی های بی نظیر الهی در راه سعادت وکمال نهایی بشر تحقق می یابد. بررسی وشناسایی این نوآوری ها برای درک وبزرگی واهمیت نعمت قیام وانقلاب حضرت مهدی (علیه السلام) ضروری است.
شکوفایی زمین
کره زمین درهم پیچیده، رام حضرت مهدی (علیه السلام) ویاران ایشان است. به حکم قرآن کریم امام زمان (علیه السلام) واصحاب او وارث زمین خواهند بود. خدای متعال می فرماید:
(وَلَقدْ کتبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکرِ أَنَّ الأَرْضَ یرِثُهَا عِبَادِی الصَّالِحُونَ)(۱۴)؛
والبته در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد.
منظور از «بندگان صالح خدا» در این آیه به بیان امام باقر (علیه السلام) آل محمد وشیعیان اهل بیت (علیهم السلام)(۱۵)وبه بیان امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) آل محمد وتابعان وپیروان آنان(۱۶) هستند که در آخرزمان در اصحاب مهدی (علیه السلام) جای دارند. امام باقر (علیه السلام) در تفسیر آیه مذکور فرموده اند:
هم أصحاب المهدی فی آخرالزمان(۱۷)؛
آنان یاران مهدی در آخرالزمانند.
علی بن ابراهیم قمی در تفسیر منسوب به امام صادق (علیه السلام) درباره آیه وراثت صالحان بر زمین می گوید:
القائم وأصحابه(۱۸)؛
قائم ویارانش وارث زمین می گردند.
حضرت مهدی (علیه السلام) ویارانش، زمین وآن چه را در آن است، ارث می برند وزمین وتمام امکانات آن در اختیار آنان قرار می گیرد. استعدادهای زمین در خدمت امام زمان ویارانش شکوفا می شود وبه قدرت الهی هرچه دارد، در راه پیش رفت انقلاب مهدوی قرار می دهد.
زمین وهر آن چه در آن است، برای توفیق الهی حضرت مهدی (علیه السلام) به کار گرفته خواهد شد. این حقیقت، در احادیث اهل بیت (علیهم السلام) به صراحت بیان شده است. «هو الذی تطوی له الأرض» تعبیری است که امام باقر(۱۹) وامام رضا(۲۰) وامام جواد (علیهم السلام)(۲۱)در گزارش این نعمت برای حضرت مهدی (علیه السلام) ذکر کرده اند.
براساس این تعبیر امامان (علیهم السلام)، حضرت مهدی (علیه السلام) شخصیت بزرگ الهی است که زمین برای او درهم پیچیده می گردد وسراسر زمین با استعدادها ومواهبش رام ودر اختیار رهبر آخرین وبزرگ ترین انقلاب جهانی تاریخ بشر خواهد بود وتمام استعدادهایش برای تقویت این نهضت الهی شکوفا می گردد.
گنج ها، معادن وبرکات زمین در خدمت مهدی (علیه السلام) ویاران او در عصر ظهور قائم (علیه السلام) همه امکانات ونعمت های زمین در راه پیش رفت انقلاب مهدوی قرار خواهد گرفت وتمام نعمت ها آشکار وشکوفا می گردد وزمین به اوج شکوفایی اش در تاریخ جهان خواهد رسید.
ابن عباس از رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) نقل کرده که در معراج خدای متعال به من فرمود:
... وله أظهر الکنوز والذخائر بمشیّتی(۲۲)؛
به مشیت وخواستم گنج ها وذخیره های زمین را برای او آشکار خواهم نمود.
جابر بن عبدالله انصاری گفته است: شنیدم رسول خدا درباره قائم (علیه السلام) فرمود:
... ویظهر الله له کنوز الأرض ومعادنها(۲۳)؛
خداوند برای او گنج ها ومعادن زمین را نمایان می کند.
ابن مسعود گفته است پیامبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) در وصف پایان تاریخ امت خویش با ظهور مهدی (علیه السلام) فرمود:
تخرج الأرض نباتها(۲۴)؛
زمین گیاهش را می رویاند.
ابوسعید خدری نقل کرده است که پیامبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) درباره عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) فرمود:
ولا تدّخر الأرض من نباتها شیئاً(۲۵)؛
زمین چیزی از گیاهش را پنهان ونگه نمی دارد وذخیره نمی نماید.
وی در حدیث دیگر نقل کرده که رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) فرمود:
لا تدّخر الأرض شیئاً من بذرها إلّا أخرجته(۲۶)؛
زمین هیچ چیز از بذرش را نگه نمی دارد، جز این که آن را می رویاند.
زید بن وهب جهنی از امام حسن از علی بن ابی طالب (علیه السلام) نقل کرده که درباره حضرت مهدی (علیه السلام) فرمود:
تُخرج الأرض نباتها وتظهر له الکنوز(۲۷)؛
زمین گیاهش را می رویاند وگنج ها برای او آشکار می گردد.
امام باقر (علیه السلام) درباره وضع زمین در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) فرمود:
ویخرج الله من الأرض بذرها(۲۸)؛
خداوند از زمین بذرش را می رویاند.
مفضل بن عمر از امام صادق (علیه السلام) درباره وضعیت شکوفایی زمین در انقلاب مهدوی چنین گزارش می کند:
تظهر الأرض کنوزها حتّی تراها الناس علی وجهها(۲۹)؛
زمین گنج هایش را آشکار سازد به گونه ای که مردم گنج ها را بر روی زمین ببینند.
ابواحمد محمد بن زیاد ازدی نیز از امام موسی بن جعفر (علیه السلام) در وصف شکوفایی زمین در عصر ظهور قائم (علیه السلام) چنین آورده است:
یظهر له کنوز الأرض(۳۰)؛
گنج های زمین برای او آشکار می گردد.
بنابر احادیثی که بررسی شد، در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) گنج ها ومعادن وبذرها وبرکات زمین، سراسر آشکار گردد وبا بزرگ ترین شکوفایی زمین تمام امکانات آن در خدمت امام زمان (علیه السلام) قرار خواهد گرفت.
فرمان برداری درندگان زمین وپرندگان آسمان
هر آن چه در زمین وآسمان است، از حضرت مهدی (علیه السلام) ویارانش فرمان می پذیرند وهمه موجودات ومخلوقات درصدد کسب رضایت آنان خواهند بود.
جابر بن یزید از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده که فرمود:
کأنّی بأصحاب القائم (علیه السلام) وقد أحاطوا بین الخافقین فلیس من شئٍ إلّا وهو مطیع لهم حتّی سباع الأرض وسباع الطیر، یطلب رضاهم فی کلِّ شئٍ حتّی تفخر الأرض علی الأرض وتقول: مرّ بی الیوم رجلٌ من أصحاب القائم (علیه السلام)(۳۱)؛
یاران قائم (علیه السلام) را می بینم که بین مشرق ومغرب جهان را فرا گرفته اند، هیچ چیزی نیست جز این که فرمان بردار آنان است، حتی درندگان زمین وپرندگان گوشت خوار، رضایت آنان را در هرچیزی طلب می کنند، به گونه ای که زمین بر زمین فخر می نماید ومی گوید: امروز مردی از اصحاب قائم (علیه السلام) از من گذر کرد.
براساس این حدیث، همه چیز در جهان مطیع یاران مهدی (علیه السلام) است؛ جمادات، نباتات، حیوانات وسراسر زمین فرمان بردار حضرت مهدی (علیه السلام) ویاران ایشانند. این فرمان برداری همگانی جهانی مخلوقات از حضرت مهدی (علیه السلام) بالاترین شکوفایی استعدادهای موجودات جهان به فرمان خدای متعال خواهد بود.
دنیا در کف دست مهدی (علیه السلام)
پستی وبلندی های فراوان زمین برای قائم (علیه السلام) ویارانش هموار وصاف می گردد وآنان به راحتی در سراسر جهان یک دیگر را می بینند. زمین در دستان مهدی (علیه السلام) ویارانش رام وهم آهنگ است ودر اوج هم کاری با آنان قرار دارد. ابوبصیر گفته است که امام صادق (علیه السلام) درباره هم کاری زمین با مهدی (علیه السلام) فرمود:
إذا تناهت الاُمور إلی صاحب هذا الأمر رفع الله تبارک وتعالی له کلّ منخفضٍ من الأرض وخفَّض له کلّ مرتفع حتّی تکون الدنیا عنده بمنزلة راحته، فأیّکم لو کانت فی راحته شعرة لم یبصرها(۳۲)؟
زمانی که امور به صاحب این امر برسد، خداوند تبارک وتعالی برایش هرگونه پایینی وپستی زمین را بلند وهر بلندی را هموار خواهد نمود، به گونه ای که دنیا نزد او همانند کف دست خواهد شد. پس کدام یک از شما اگر در کف دستش مویی باشد، آن را نمی بیند؟
ابن مسکان گفته است که شنیدم امام صادق (علیه السلام) درباره ارتباطات یاران حضرت مهدی (علیه السلام) فرمود:
إنّ المؤمن فی زمان القائم وهو بالمشرق لیری أخاه الذی فی المغرب وکذا الذی فی المغرب یری أخاه الذی فی المشرق(۳۳)؛
مؤمن در زمان قائم (علیه السلام) در حالی که در مشرق است، برادرش را در مغرب می بیند وهم چنین آن که در مغرب است، برادرش را در مشرق می بیند.
براساس این ره نمودهای امام صادق (علیه السلام) دنیا در اختیار قائم (علیه السلام) ویارانش قرار خواهد گرفت. زمین به خواست امام پست وبلند می گردد وهرچه در دنیاست، در دید مهدی (علیه السلام) ویاران اوست. شکوفایی زمین در هم کاری وکمک به پیش رفت انقلاب مهدوی وارتباطات مهدی ویاران او بی نظیر وبی سابقه است.
به لطف خداوند وهم آهنگی عالم هستی با تحول الهی مهدوی، هر کار واقدامی هرچند بزرگ ودشوار، برای حضرت مهدی (علیه السلام) بسیار ساده وآسان خواهد شد. امام موسی بن جعفر (علیه السلام) درباره آسان شدن کارها برای حضرت قائم (علیه السلام) فرموده اند:
یسهّل الله له کلّ عسیر ویذلّل له کلّ صعب ویقرّب له کلّ بعید(۳۴)؛
خداوند برای او هر کار سخت ودشوار وپیچیده ای را آسان ساخته وهر کار مشکلی را هموار خواهد نمود وهر دوری را برای او نزدیک می گرداند.
امام جواد (علیه السلام) نیز در تبیین اوصاف حضرت قائم (علیه السلام) برای عبدالعظیم حسنی فرموده اند:
ویذلّ له کلّ صعب(۳۵)؛
هر امر صعب ودشواری برای او هموار وآسان شود.
خورشید وماه هم کاران قائم (علیه السلام)
خورشید وماه نیز همانند کره زمین هم راه وهم آهنگ با رهبر بزرگ ترین انقلاب جهانی تاریخ زندگی انسان هاست، همان طور که سراسر زمین وآن چه در آن است، فرمان بردار قائم آل محمد (علیهم السلام) است، خورشید وماه نیز به دعوت او پاسخ می دهند.
جابر از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده که فرمودند:
یدعو الشمس والقمر فیجیبانه(۳۶)؛
قائم (علیه السلام) خورشید وماه را فرا می خواند وآن دو اجابت می کنند وپاسخ می دهند.
خورشید وماه را که خدا آفریده، به اذن وقدرت پروردگار به ندای امام زمان (علیه السلام) پاسخ مثبت می توانند دهند وتوانایی های الهی آنان در خدمت انقلاب جهانی مهدوی قرار گیرد. این استعداد خورشید وماه در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) شکوفا می گردد وسراسر هستی در جهت پیش رفت بزرگ ترین تحول الهی در جهان قرار خواهد گرفت.
هم کاری ابر وباد وباران
آسمان برکاتش را بر حضرت مهدی (علیه السلام) فرو می فرستد وباران رحمت الهی در سطح مطلوب ومناسب می بارد وبادها نیز هم آهنگ با اهداف الهی انقلاب مهدوی هستند.
پیامبر اعظم (صلّی الله علیه وآله وسلم) در حدیث معراج درباره هم راهی بادها وابرها با حضرت قائم (علیه السلام) می فرمایند که خدای متعال فرموده است:
لأسخّرنّ له الریاح ولاُذلّلنّ له السحاب الصعاب(۳۷)؛
بادها را برای او مسخّر می گردانم وابرهای سخت ومتراکم را برای او رام وهموار می نمایم.
ابن مسعود از رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) در توصیف اوضاع عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) نقل کرده که فرمودند:
یخرج فی آخر اُمتّی المهدی یسقیه الله الغیث(۳۸)؛
مهدی در میان واپسین امتم، ظهور می کند. خداوند به او باران عطا می کند واز باران وآب سیراب می نماید.
ابوسعید خدری نیز از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) درباره هم راهی آسمان در بارش باران نقل کرده که فرمود:
آسمان چیزی از بارانش را نگه نمی دارد، جز این که فرو می ریزد(۳۹).
امام علی (علیه السلام) در توصیف عصر ظهور فرموده اند:
تنزل السماء برکتها(۴۰)؛
آسمان برکتش را فرو می فرستد.
براساس گفتار پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) واهل بیت (علیهم السلام) بادها وابرها در خدمت حضرت مهدی (علیه السلام) است وآب باران نیز در حد مطلوب می بارد واستعداد بادها وابرها در راستای اقتدار حضرت قائم (علیه السلام) شکوفا می گردد.
شکوفایی زمان وبلندی روزها
خورشید وماه با پاسخ مثبت به ندای حضرت مهدی (علیه السلام) در ابعاد گوناگون، با ایشان هم راهی وهم کاری دارند. زمان در عصر ظهور، کند می گذرد وروز وماه وسال طولانی می گردد. شکوفایی زمان در هم راهی با پیش رفت های انقلاب مهدوی است. ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) درباره عنصر زمان در عصر ظهور چنین نقل کرده است:
یأمر الله الفلک فی زمانه فیبطئ فی دَوره حتّی یکون الیوم فی أیامه کعشرة أیام والشهر کعشرة أشهر والسنّة کعشر سنین من سنینکم(۴۱)؛
خداوند در زمان حضرت مهدی (علیه السلام) به فلک فرمان می دهد، پس در عصر ظهور مهدی (علیه السلام) کُند می گذرد، به گونه ای که هر روز از روزهایش مثل ده روز وهر ماه مثل ده ماه وهر سال مثل ده سال از سال هایتان است.
شکوفایی جسم وروح انسان در عصر ظهور
استعدادهای جسمی وروحی مؤمنان در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) شکوفا می گردد وبا قدرت مؤمنان، بزرگ ترین تحول الهی جهانی به رهبری حضرت قائم (علیه السلام) روی خواهد داد. توانایی های انسان ها ناشناخته است وتنها آفریدگار انسان ها به طور کامل از آن آگاه است. توانایی های یاران حضرت مهدی (علیه السلام) با اذن وفرمان خداوند متعال آشکار واستعدادهای بدنی وروحی آنان شکوفا می گردد وآن گاه انقلاب شکوه مند وشگفت انگیز بی سابقه در تاریخ جهان روی خواهد داد.
پایان آفات وبیماری ها
سلامتی وعافیت، نعمت بزرگ الهی است وقدرت بدنی وروحی زیربنای اطاعت انسان از خدای متعال است. بدن سالم توانایی انجام وظایف الهی وفرمان برداری دارد. جسم وروح بیمار از برداشتن کوچک ترین گام ها ناتوان است واز انجام کم ترین وظایف عمومی انسان ها بازمی ماند وهرگز در تحقق مسئولیت های بزرگ وگام های بلند وتحولات عمیق وگسترده توفیق نمی یابد. بنابراین، در گام نخست برای شکوفایی استعدادهای اصحاب حضرت مهدی (علیه السلام)، خداوند هرگونه آفت، بلا وبیماری را از آنان می زداید. امام سجاد (علیه السلام) آفت زدایی الهی از مؤمنان در قیام حضرت مهدی (علیه السلام) را این گونه گزارش داده اند:
إذا قام القائم أذهب الله عن کلّ مؤمن العاهة وردّ إلیه قوّته(۴۲)؛
آن گاه که قائم (علیه السلام) قیام کند، خداوند آفت وبیماری را از هر مؤمنی می زداید وقدرتش را به او باز می گرداند.
ابوبکر حضرمی نیز از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده که آن حضرت درباره بهبودی یاران مهدی (علیه السلام) فرموده اند:
من أدرک قائم أهل بیتی من ذی عاهة برأ ومن ذی ضعف قوی(۴۳)؛
هر بیماری، قائم اهل بیتم را درک کند، شفا یابد وهر ضعیفی قوی می گردد.
«عاهه» که در این دو روایت آمده است، به بیان کتب لغت هر نوع نقص وعیب بدنی، معلولیت، درد بیماری، آفت جسمی وروحی را دربر می گیرد(۴۴). بنابراین، در قیام حضرت مهدی (علیه السلام) مؤمنان ویاران آن حضرت از هر نوع بلا وآفت ومرضی پاک خواهند شد افزون بر این که هرگونه بیماری وآفت برطرف می گردد، هیچ مؤمنی ضعیف نمی ماند وهمه قوی خواهند شد. مؤمنان ویاران قائم (علیه السلام) هیچ بیماری وضعفی ندارند وبا جسم وروح سالم ونیرومند خویش هم راه ویاور حضرت مهدی (علیه السلام) می شوند وتوانایی های جسمی وروحی آنان شکوفا گشته ودر خدمت گسترش انقلاب مهدوی قرار می گیرد.
یک مؤمن نیروی چهل انسان
قدرت بدنی وروحی اصحاب قائم (علیه السلام) شکوفا شده وقدرت هر فرد چند برابر می گردد واین قدرت افزایش یافته یاران، در خدمت توسعه انقلاب مهدوی است. قدرت مؤمنان یاور مهدی (علیه السلام) آن چنان شکوفا می شود که هریک از آنان قدرت چهل انسان را پیدا می کند. افزایش قدرت هر مؤمن از اصحاب قائم (علیه السلام) به چهل مؤمن در احادیث متعددی، یادآوری گردیده است.
امام سجاد (علیه السلام) در اوصاف اصحاب حضرت مهدی (علیه السلام) فرموده اند:
اذا قام قائمنا أذهب الله عزّوجلّ عن شیعتنا العاهة وجعل قلوبهم کزبر الحدید وجعل قوّة الرجل منهم قوّة أربعین رجلاً ویکونون حکّام الأرض وسنامها(۴۵)؛
زمانی که قائم ما قیام کند خداوند بیماری وآفت ودرد را از شیعیان ما بزداید ودل های آنان را چون پاره های آهن (سخت وتزلزل ناپذیر) کند وهر مرد آنان را قدرت چهل مرد دهد. آنان فرمانروا وسالار جهان خواهند بود.
در این حدیث شریف، نابودی بیماری وبه پایان رسیدن دردها وآفات در عصر ظهور قائم (علیه السلام) یادآوری گردیده وشکوفایی استعدادهای جسمی وروحی یاران آن حضرت گزارش شده است. بنابراین در آن زمان قدرت بدنی شکوفا می گردد وهر مرد یار مهدی (علیه السلام) قدرت چهل مرد پیدا می کند، قدرت روحی وروانی آنان نیز بارور می گردد ودل های آنان همانند پاره های آهن سخت ومحکم شده وبا ایمان های پایدار وناگسستنی در انقلاب مهدوی ودر راه خدا فداکاری می نمایند.
عبدالملک بن اعین از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده که در پیرامون شکوفایی جسم وروح مؤمنان در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) فرمودند:
إنّه لو قد کان ذلک أعطی الرجل منکم قوة أربعین رجلاً وجعلت قلوبکم کزبر الحدید ولو قذف بها الجبال لقلعتها وکنتم قوّام الأرض وخزّانها(۴۶)؛
اگر آن زمان برسد به هر مرد از شما قدرت چهل مرد عطا شود ودل هاتان همانند پاره های آهن گردد واگر با کوه ها برخورد نماید آن را برمی کند وشما حاکمان زمین وخزانه داران آن خواهید شد.
سعد نیز از امام باقر (علیه السلام) درباره شکوفایی بدنی یاران قائم (علیه السلام) چنین آورده است:
فإذا وقع أمرنا وجاء مهدیّنا کان الرجل من شیعتنا أجری من لیث وأمضی من سنان، یطأ عدوّنا برجلیه ویضربه بکفّیه وذلک عند نزول رحمة الله وفرجه علی العباد(۴۷)؛
زمانی که امر ما واقع شود ومهدی ما بیاید، هر مرد از شیعیان ما دلیرتر وباجرأت تر از شیر وبرّنده تر از سرنیزه گردد، دشمن ما را با پاهایش لگدمال کند واو را با دستانش بزند وآن در نزد نزول رحمت خدا وفرج او بر بندگانش است.
امام صادق (علیه السلام) در چند حدیث بر شکوفایی قدرت جسمی وروحی یاران حضرت مهدی (علیه السلام) تأکید نموده وبر افزایش قدرت بدنی وروحی هر مرد به چهل مرد تصریح فرموده اند.
ابوبصیر گفته است که امام صادق (علیه السلام) فرمود:
ما کان قول لوط لقومه «لَوْ أَنَّ لِی بِکمْ قُوَّةً أَوْ آوِی إِلَی رُکنٍ شدِیدٍ»(۴۸) إلّا تمنّیاً لقوّة القائم (علیه السلام) ولا ذکر إلّا شدّة أصحابه فإنّ الرجل منهم یعطی قوّة أربعین رجلاً وإنّ قلبه لأشدّ من زبر الحدید ولو مرّوا بجبال الحدید لقطعوها، لا یکفّون سیوفهم حتّی یرضی الله(۴۹)؛
سخن حضرت لوط (علیه السلام) به قومش: «کاش در برابر شما قدرتی داشتم یا به تکیه گاهی محکم پناه می بردم!» جز آرزوی قدرت قائم (علیه السلام) نبود وجز شدت واستحکام اصحاب قائم (علیه السلام) را یاد نکرده است. همانا به هر مرد از آنان قدرت چهل مرد عطا شود ودل او محکم تر از پاره های آهن گردد واگر به کوه ها بگذرند، آنها را قطع کنند وشمشیرهایشان را وانمی گذارند تا خداوند را خشنود کنند.
یاران حضرت مهدی (علیه السلام) بسان چهل مرد توان خواهند داشت وقدرت آنان چنان شکوفا می گردد که همه مشکلات بزرگ را حتی اگر همانند کوه های سخت باشد، از بین می برند وتا انجام همه وظایف الهی وکسب رضایت خداوند شمشیرها را زمین نمی گذارند.
امام صادق (علیه السلام) در حدیث دیگر فرموده اند:
یکون شیعتنا فی دولة القائم (علیه السلام) سنام الأرض وحکّامها، یعطی کلّ رجل منهم قوة أربعین رجلاً(۵۰)؛
شیعیان ما در دولت قائم (علیه السلام) فرمان روا وحاکمان زمین خواهند شد. به هر مرد از آنان قدرت چهل مرد عطا شود.
امام صادق (علیه السلام) در حدیث دیگر فرموده اند:
کأنّی أنظر إلی القائم (علیه السلام) وأصحابه... قد أثّر السجود بجباههم، لیوث بالنهار، رهبان باللیل، کانّ قلوبهم زبر الحدید، یعطی الرجل منهم قوّة أربعین رجل(۵۱)؛
قائم (علیه السلام) ویارانش را می بینم... سجده ها بر پیشانی هایشان اثر گذاشته، شیران روز وعابدان شبند، دل هایشان پاره های آهن است، به هر مرد از آنان قدرت چهل مرد داده شود.
جسم وجان یاران حضرت مهدی (علیه السلام) در عصر ظهور در اوج شکوفایی است، جسم آنان چنان شکوفا گردد که نیروی چهل مرد را بیابد وروح وروان آنان سرشار از شکوفایی است که ایمان تزلزل ناپذیرشان به خدا، آنان را به شیران روز وپارسایان شب تبدیل نموده است.
راه رفتن بر روی آب
مؤمن می تواند روی آب راه برود. این استعداد یاران حضرت مهدی (علیه السلام) شکوفا می گردد وآنان به راحتی روی آب راه می روند.
محمد بن جعفر در شکوفایی نیروی بدنی وروحی یاران حضرت مهدی (علیه السلام) از پدر خویش امام صادق (علیه السلام) نقل کرده که فرموده اند:
یاران قائم بر پاهایشان چیزی می نویسند وبر روی آب خلیج راه می روند ودشمنان وحشت زده درهای شهر را به روی آنان می گشایند(۵۲).
چشم ها وگوش های تیز
شکوفایی توان شنوایی گوش ها ونیروی بینایی چشم ها نیز در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) روی می دهد وقدرت شنوایی وبینایی آنان وسعت جهانی می یابد وارتباطات رهبر انقلاب ویارانش بی پیک وواسطه با گفت وگوی طبیعی آنان تحقق می پذیرد ودر سراسر جهان یک دیگر را می بینند.
ابوالربیع شامی درباره شکوفایی نیروی شنوایی وبینایی یاران قائم (علیه السلام) از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده است:
إن قائمنا إذا قام مُدّ لشیعتنا فی أسماعهم وأبصارهم حتّی لایکون بینهم وبین القائم برید، یکلّمهم فیسمعون وینظرون إلیه وهو فی مکانه(۵۳)؛
زمانی که قائم ما قیام کند، خداوند گوش ها وچشم های شیعیان را چنان تیز کند که میان آنان وقائم پیکی نباشد. از جای خود با شیعیان سخن می گوید وآنها سخنانش را می شنوند وخود او را در همان جای خود می بینند.
ابن مسکان نیز گفته است که شنیدم امام صادق (علیه السلام) فرمود:
إن المؤمن فی زمان القائم وهو بالمشرق لیری أخاه الذی فی المغرب وکذا الذی فی المغرب یری أخاه الذی فی المشرق(۵۴)؛
مؤمن در زمان قائم، هنگامی که در مشرق است، برادرش را در مغرب می بیند وآن که در مغرب است، برادرش در مشرق را می بیند.
عمر طولانی یاران حضرت مهدی (علیه السلام)
تاکنون عمر زیاد برای برخی انسان ها در جهان روی داده است، اما این استعداد انسان در عصر ظهور قائم (علیه السلام) شکوفا می گردد وعموم انسان ها در آن زمان عمر طولانی خواهند داشت. مفضّل بن عمر گفته است که شنیدم امام صادق (علیه السلام) فرمود:
إنّ قائمنا إذا قام أشرقت الأرض بنور ربّها واستغنی العباد من ضوء الشمس ویعمر الرجل فی ملکه حتّی یولد له ألف ذکر(۵۵)؛
زمانی که قائم ما قیام کند، زمین به نور پروردگار روشن شود وبندگان از روشنایی خورشید بی نیاز گردند ومرد در حکومت آن حضرت عمر می کند تا هزار فرزند برای او به دنیا آید.
عقل واخلاق کامل
در عصر ظهور، عقل بندگان خدا جامع واخلاقشان نیز کامل می گردد وبزرگ ترین شکوفایی عقلانی واخلاقی روی خواهد داد. این شکوفایی با قدرت الهی وبه دست حضرت مهدی (علیه السلام) پدید خواهد آمد.
ابوخالد کابلی از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده که ایشان فرمود:
إذا قام قائمنا وضع یده علی رئوس العباد فجمع به عقولهم وأکمل به أخلاقهم(۵۶)؛
زمانی که قائم ما قیام کند دستش را بر سرهای بندگان خداوند می نهد وبا آن عقل هایشان را جمع نموده واخلاقشان را کامل گرداند.
مولی بنی شیبان نیز همین مطلب را از امام باقر (علیه السلام) این گونه نقل کرده است:
إذا قام قائمنا وضع یده علی رئوس العباد فجمع بها عقولهم وکملت بها أحلامهم(۵۷)؛
زمانی که قائم ما قیام کند، دستش را بر سرهای بندگان خدا می نهد. پس با آن عقل هایشان را جمع وکامل گرداند.
احلام وعقول در این حدیث مترادفند وبنابراین، جمع عقل وکمال عقل بندگان در عصر ظهور به دست حضرت مهدی (علیه السلام) روی خواهد داد واین اوج شکوفایی نیروی عقل وخرد انسان هاست که در تاریخ پدید می آید.
شکوفایی دانش
عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام)، عصر شکوفایی علم در جهان است. پیامبر اعظم (صلّی الله علیه وآله وسلم) در خطبه غدیر در وصف مهدی قائم (علیه السلام) فرموده اند:
ألا إنّه وارث کلّ علم والمحیط به(۵۸)؛
آگاه باشید او وارث هر علم ودانش ومحیط به آن ودربردارنده آن است.
امام علی (علیه السلام) نیز حضرت مهدی (علیه السلام) را دارای بیشترین وزیادترین دانش دانسته اند(۵۹).
ابان از امام صادق (علیه السلام) شکوفایی دانش در عصر ظهور را چنین گزارش می کند:
العلم سبعة وعشرون حرفاً فجمیع ماجائت به الرسل حرفان فلم یعرف الناس حتّی الیوم غیر الحرفین فإذا قام قائمنا أخرج الخمسة والعشرین حرفاً فبثَّها فی الناس وضمَّ إلیها حرفین حتّی یبثّها سبعة وعشرین حرفاً(۶۰)؛
علم ۲۷ حرف است. همه آن چه پیامبران آورده اند دو حرف بوده است. زمانی که قائم ما قیام کند، ۲۵ حرف دیگر را می آورد، پس در بین مردم گسترش می دهد وآن دو حرف را به آنها ضمیمه می کند تا تمام ۲۷ دانش را پراکنده وپخش سازد.
بنابر این حدیث، شکوفایی دانش در عصر ظهور با دانش حضرت قائم (علیه السلام) در طول تاریخ علم بی نظیر است. دو حرف از دانش به ۲۷ حرف نهایی دانش می رسد وبنابراین، عصر ظهور عصر آگاهی وعلم وخردورزی وکمال اخلاق خواهد بود. با علم الهی حضرت قائم (علیه السلام)، رشد دانش به اوج خود می رسد. آن چه امروز همه انسان های روی زمین دارند، تنها دو حرف از دانش است وآن چه آن زمان بشر در پرتو ظهور امام زمان (علیه السلام) به دست خواهد آورد، همه ۲۷ حرف خواهد شد.
حمران نیز از زبان امام باقر (علیه السلام) گسترش حکمت در عصر ظهور را این گونه بیان کرده است:
تؤتون الحکمة فی زمانه حتّی أنّ المرئة لتقضی فی بیتها بکتاب الله تعالی وسنّة رسول الله(۶۱)؛
در زمان حضرت قائم (علیه السلام) به حکمت دست خواهید یافت، چنان که زن در خانه اش براساس کتاب خدای متعال وسنت رسول خدا قضاوت خواهد نمود.
پایه قضاوت اجتهاد است. بسیاری از زنان در عصر ظهور به اجتهاد می رسند وآنان در خانه هایشان به قضاوت با اجتهاد بر پایه کتاب وسنت می پردازند.
نوآوری های بزرگ در انقلاب حضرت مهدی (علیه السلام)
در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام)، آخرین انقلاب جهانی تاریخ زندگی بشر بر کره زمین روی خواهد داد ودر این انقلاب اسلامی مهدوی، آخرین شکوفایی ها ونوآوری های بزرگ نیز تحقق می یابد. همه شکوفایی های بزرگ بی سابقه ای که در عصر ظهور حضرت قائم (علیه السلام) شکل می گیرد، نوآوری های جهانی خواهد بود. بنابراین، جداسازی شکوفایی ها از نوآوری ها در همه موارد ومصادیق امکان پذیر نیست. بر همین اساس، برخی تحولات واقدامات عصر ظهور در عنوان شکوفایی های انقلاب مهدوی جای می گیرد وبرخی در عنوان نوآوری های انقلاب مهدوی بیان می شود. شکوفایی های بزرگ، یا خود نوآوری است ویا مبدأ ومنشأ نوآوری ها خواهد بود. نوآوری های انقلاب بزرگ وبی پایان مهدوی، گسترده ومتنوع است. بازبینی وبازشناسی وتوصیف وگزارش این نوآوری ها برای شناخت ماهیت بی نظیر انقلاب مهدوی ضرورت دارد. شناخت امام زمان (علیه السلام) واوصاف یاران امام واقدامات آنان وتحولات شگفت انگیز جهانی آنان، از مظاهر «امام شناسی» است وتکلیف شرعی عموم مسلمانان است.
گسترش اسلام در سراسر جهان
اسلام آخرین وکامل ترین دین الهی است وپیامبر اسلام آخرین رسول خداست. دین اسلام تنها دینی است که سه ویژگی وامتیاز دارد: جامع، جهانی وجاویدان. پیام اسلام با هجرت حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) به یثرب، به سراسر حجاز وآن گاه به نقاط دور افتاده جهان رسید. پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله وسلم) براساس رسالت جهانی خویش، سران کشورهای بزرگ عصر خویش را به اسلام دعوت کردند واز آن زمان تا امروز همواره اسلام توسعه یافته است، ولی هنوز بر سراسر جهان حاکم نشده است. در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام)، اسلام به همه قاره های جهان وتمام کشورها وشهرها وخانه های سراسر گیتی خواهد رسید وتنها دین اسلام بر همه کره زمین حاکم خواهد بود وهمه مردم جهان پیرو پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله وسلم) ومعصومان واهل بیت (علیهم السلام) می شوند. این نوآوری بزرگ در انقلاب جهانی مهدوی وبه دست حضرت مهدی (علیه السلام) روی خواهد داد.
امام حسن مجتبی از پدر خویش امیرمؤمنان امام علی بن ابی طالب (علیه السلام) نقل کرده اند که درباره امام آخرالزمان فرمود:
ویظهره علی الأرض حتّی یدینوا طوعاً وکرهاً یملأ الأرض عدلاً وقسطاً ونوراً وبرهاناً یدین له عرض البلاد وطولها لایبقی کافر إلّا آمن(۶۲)؛
خداوند او را بر سراسر زمین غالب وپیروز می گرداند تا همه با اراده واختیار یا زور وقدرت (خوش یا ناخوش) به دین اسلام روی آورند. زمین را از عدل وقسط ونور وبرهان پر می نماید وعرض وطول شهرها ومردم تمام کشورها به دین او درآیند وهیچ کافری نماند جز این که ایمان آورد.
امام زین العابدین (علیه السلام) فرموده اند:
إنّ الإسلام قد یظهره الله علی جمیع الأدیان عند قیام القائم (علیه السلام)(۶۳)؛
خداوند قطعاً اسلام را بر تمام ادیان در زمان قیام قائم (علیه السلام) پیروز وغالب می گرداند.
از امام محمد باقر (علیه السلام) چندین حدیث درباره جهانی شدن اسلام در عصر ظهور حضرت قائم (علیه السلام) رسیده است. این روایات به روشنی گسترش وفراگیری بی نظیر دین اسلام در جهان را نشان می دهد واین «نوآوری بزرگ» یکی از دست آوردهای انقلاب مهدوی است.
جابر بن یزید جعفی وابوجارود از امام باقر (علیه السلام) درباره سرانجام نبرد انقلاب مهدوی چنین می گویند:
یقتل الناس حتّی لایبقی إلّا دین محمّد(۶۴)؛
مردم (کافران ومشرکان ومنافقان وپیروان ادیان ساختگی یا بی اعتبار شده گذشته) را می کشد تا این که جز دین محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) نماند.
محمد بن مسلم نیز گفته است که شنیدم امام باقر (علیه السلام) در بیان دست آوردهای انقلاب حضرت قائم (علیه السلام) فرمودند:
یظهر الله عزّوجلّ به دینه ولوکره المشرکون(۶۵)؛
خداوند عزوجل به واسطه او دینش را پیروز وغالب می گرداند، گرچه مشرکان نپسندند ونخواهند.
ابوالمقدام گفته است که امام باقر (علیه السلام) در تفسیر این سخن خداوند: (لِیظْهِرَهُ عَلَی الدِّین کلِّه وَلَوْ کرِهَ الْمشْرِکونَ)(۶۶)؛ «تا دین حق را بر همه ادیان پیروز گرداند، هرچند مشرکان خوش نداشته باشند.»، فرمود:
إنّ ذلک یکون عند خروج المهدی من آل محمّد فلا یبقی أحدٌ إلّا أقرّ بمحمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم)(۶۷)؛
همانا آن در هنگام قیام مهدی آل محمد (علیهم السلام) است، پس کسی نمی ماند، مگر این که به پیامبری حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) اقرار کند.
امام باقر (علیه السلام) در این حدیث شریف، بر ایمان یکایک انسان های روی کره زمین به پیامبری حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) ودین اسلام در عصر ظهور تصریح نموده اند. بنابراین، هیچ کس در آن زمان بی اقرار واعتراف به رسالت پیامبر اسلام باقی نماند واسلام به همه جا می رسد وهمه انسان ها نیز بر نبوت ورسالت پیامبر اسلام اقرار می نمایند.
محمد بن فضیل در تفسیر آیه یاد شده از امام هادی (علیه السلام) چنین نقل می کند:
یظهره علی الأدیان عند قیام القائم (علیه السلام)(۶۸)؛
خداوند دین حق اسلام را بر همه ادیان در هنگام قیام قائم (علیه السلام) پیروز گرداند.
زراره گفته است فردی از امام باقر (علیه السلام) درباره سخن خدای متعال (وَقَاتِلُواْ الْمُشْرِکینَ کآفَّةً کمَا یقَاتِلُونَکمْ کآفَّةً)(۶۹)؛ «با همه مشرکان بجنگید، چنان که آنان با همه شما می جنگند.» پرسید. امام فرمود: «تأویل این آیه نیامده است. زمانی که قائم ما قیام کند، هرکسی او را درک نماید، تأویل این آیه را خواهد دید.»
ولیبلغنَّ دین محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) ما بلغ اللیل والنهار حتّی لا یکون شرک علی ظهر الأرض کما قال الله(۷۰)؛
وهمان طور که خداوند فرموده است، دین محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) به آن چه شب وروز رسیده، خواهد رسید ودیگر شرکی روی زمین نباشد.
منظور از آن جا که شب وروز به آن رسیده، تمام کره زمین است. بنابراین، دین اسلام به سراسر جهان خواهد رسید وشرک نابود خواهد شد.
رفاعة بن موسی گفته است که شنیدم امام صادق (علیه السلام) این سخن خدا را قرائت فرمود:
(وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرض طَوْعًا وَکرْهًا)(۷۱)؛
هرکه در آسمان وزمین است، خواه وناخواه تسلیم اوست.
آن گاه در تفسیر آن فرمود:
إذا قام القائم لا یبقی أرض إلّا نودی فیها شهادة أن لا إله إلّا الله وأن محمّداً رسول الله(۷۲)؛
زمانی که قائم (علیه السلام) قیام کند، هیچ سرزمینی نمی ماند، جز این که در آن شهادت به توحید ورسالت حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) طنین افکن خواهد شد.
عبدالله بن سنان گفته است که امام صادق (علیه السلام) از پدر خویش امام باقر (علیه السلام) درباره خضوع مردم زمین وایمان آنان به اهل بیت (علیهم السلام) در عصر ظهور فرمودند:
فلا یبقی فی الأرض یومئذ أحد إلّا خضع وذلّت رقبته لها فیؤمن أهل الأرض إذا سمعوا الصوت من السماء: إلا إنّ الحقّ فی علی بن أبی طالب (علیه السلام) وشیعته(۷۳)؛
در زمین در آن زمان کسی نمی ماند، جز این که خاضع شود وبه ندای آسمانی گردن بنهد. پس اهل زمین زمانی که صدای آسمانی را بشنوند که: «آگاه باشید حق در علی بن ابو طالب وشیعه اوست» ایمان می آورند.
امام صادق وامام رضا (علیهما السلام) بشارت داده اند:
إنّ قائمنا إذا قام أشرقت الأرض بنور ربّها(۷۴)؛
هنگامی که قائم ما قیام کند، زمین را به نور پروردگارش روشن خواهد نمود.
در حدیث معراج نیز به نقل از امام رضا (علیه السلام)، رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) در دست آوردهای انقلاب مهدوی فرموده اند:
یجمع الخلق علی توحیدی(۷۵)؛
(حضرت مهدی (علیه السلام)) خلق جهان را بر اعتقاد به توحید من گرد خواهد آورد.
در این احادیث از پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) واهل بیت (علیهم السلام) بی هیچ تردید وابهام وبه روشنی وصراحت از تحقق جهانی شدن اسلام در عصر ظهور خبر داده شده است. بنابراین، قطعاً در پایان تاریخ جهان، دین اسلام در سراسر گیتی گسترش خواهد یافت ودارای بیشترین پیروان در جهان خواهد شد وعموم مردم جهان به اسلام ناب محمدی واسلام راستین شیعی روی خواهند آورد. بی شک نوآوری بزرگ جهانی که اعتقاد وایمان مردم سراسر جهان به اسلام وجهانی شدن اسلام است، در انقلاب مهدوی شکل خواهد گرفت.
پیروزی دین اسلام ونابودی همه ادیان
در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) همه ادیانی که تاریخ آنها با بعثت پیامبر اسلام حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) پایان یافته بود، نابود می شوند. یهودیت ومسیحیت وزرتشت به طور کامل جای خود را به اسلام خواهند داد. مسیحیان جهان با پیروی از حضرت عیسی بن مریم (علیه السلام) که یار قائم آل محمد (علیهم السلام) است، اسلام را خواهند یافت. همه ادیان ومذاهب ساختگی وباطل وبت پرستی نیز از بین می روند واثری از آنها نمی ماند.
پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله وسلم) درباره عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) فرموده اند:
ویهلک فی زمانه الملل کلّها إلّا الإسلام(۷۶)؛
در زمان او همه ملت ها جز پیروان اسلام هلاک می شوند.
ابن بکیر گفته است از امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) درباره سخن خدای متعال (وَلَهُ أَسْلَمَ مَن فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرض طَوْعًا وَکرْهًا)(۷۷) فرمود:
اُنزلت فی القائم (علیه السلام) إذا خرج بالیهود والنصاری والصابئین والزنادقة وأهل الردّة والکفّار فی شرق الأرض وغربها فعرض فمن أسلم طوعاً أمره بالصلوة والزکوة وما یؤمر به المسلم ویجب لله علیه ومن لم یسلم ضرب عنقه حتّی لایبقی فی المشارق والمغارب أحد إلّا وحد الله(۷۸)؛
آیه درباره قائم (علیه السلام) نازل شده است، زمانی که بر یهود ونصاری وصابئان وزندیقان وبی دینان ومرتدان وکافران در شرق وغرب زمین قیام کند، پس اسلام را بر آنان عرضه نماید. هرکس با اراده اسلام آورد، او را به نماز وزکات وآن چه به هر مسلمان امر می شود وبرای خدا بر او واجب است، امر نماید وهرکس اسلام نیاورد، گردنش را بزند تا در شرق وغرب جهان کسی نماند، جز این که به خدا ایمان آورد وخداپرست گردد.
گویا این خبر امام بر ابن بکیر سنگین آمده که گفته است به امام عرض کردم:
جانم فدای شما باد! مردم جهان زیادند! امام نیز فرمودند: زمانی که خداوند چیزی را اراده نماید، زیاد را کم وکم را زیاد گرداند.
براساس این حدیث شریف نبوی، پیروان همه ادیان الهی گذشته ومکاتب ساختگی وبی اساس وهمه بی دینان وکافران ومرتدان غربی وشرقی در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) یا اسلام می آورند ویا مجازات ونابود می گردند. بنابراین، انسان ها در همه قاره ها وکشورهای جهان از جمله اروپا وامریکا دست از مسیحیت ویهودیت تحریف شده ای که با ظهور اسلام عمر آنها پایان رسیده بود، برخواهند داشت ومسلمان می شوند ویا آن که کیفر خواهند دید.
شیخ مفید از علی بن عقبه از پدرش نقل کرده است که درباره عصر ظهور روایت شده است:
لم یبق أهل دین حتّی یظهروا الإسلام ویعترفوا بالإیمان(۷۹)؛
اهل هیچ دینی باقی نمانند تا این که اظهار اسلام کنند، آن را بپذیرند وبر ایمان به پیامبر اسلام اعتراف نمایند.
در این روایت نیز از نابودی اهل هر آیینی جز اسلام در عصر ظهور خبر داده شده است.
برقراری حکومت جهانی
در تاریخ زندگانی بشر هیچ گاه حکومت واحد جهانی برقرار نشده است. نوآوری بزرگ انقلاب مهدوی، تشکیل حکومت جهانی است. دولت حضرت مهدی (علیه السلام) جهانی خواهد بود ورهبری وزمام داری وحکومت ونفوذ سیاسی آن حضرت نامحدود وفراگیر است.
براساس احادیث متعدد از معصومان (علیهم السلام) نفوذ سیاسی حضرت قائم (علیه السلام) سراسر دنیا را خواهد گرفت ووعده الهی در جهانی شدن اسلام با حکومت اسلامی جهانی مهدوی تحقق خواهد یافت(۸۰).
در آستانه ظهور، ندای آسمانی الهی ودعوت به پیروی از حضرت قائم (علیه السلام) را همه مردم جهان خواهند شنید. این صدای روح الامین جبرئیل که حضرت مهدی (علیه السلام) را معرفی می نماید، برای هر انسانی به هر زبانی شنیدنی ومفهوم است(۸۱) وبه بیان امام باقر (علیه السلام) آن را هرکس در شرق وغرب جهان می شنود(۸۲) وبه گزارش امام صادق (علیه السلام) ثقلین (جن وانس) وخافقین (شرق وغرب)(۸۳) وحتی دختران جوان در سراپرده ها واهل مشرق ومغرب(۸۴) می شنوند وبه نقل امام رضا (علیه السلام) از دور ونزدیک وجمیع اهل زمین می شنوند(۸۵). این صوت فراگیر جهانی در آغاز ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) راه نمای تشکیل حکومت جهانی مهدوی خواهد بود.
پیامبر اعظم حضرت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) در معرفی امامان فرموده اند:
آخرهم القائم الذی یفتح الله تعالی ذکره، علی یدیه مشارق الأرض ومغاربها(۸۶)؛
آخرین امام، حضرت قائم است که خدای متعال با دستان او شرق وغرب جهان را فتح خواهد نمود.
امام علی (علیه السلام) درباره حدود حکومت حضرت مهدی (علیه السلام) فرمودند:
یملک ما بین الخافقین(۸۷)؛
بین شرق وغرب را مالک می گردد.
امام باقر (علیه السلام) در تفسیر سخن خدا (وَقُلْ جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ)(۸۸)؛ «بگو: حق آمد وباطل نابود شد.»، فرموده اند:
إذا قام القائم ذهبت دولة الباطل(۸۹)؛
زمانی که قائم قیام کند دولت باطل نابود شود.
هم چنین امام باقر (علیه السلام) در تفسیر این سخن خداوند: (الَّذِینَ إِن مَّکنَّاهُمْ فِی الأرض أَقَامُوا الصَّلَوةَ وَآتَوُا الزَّکوةَ وَأَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنکرِ وَلِلَّهِ عَاقِبَةُ الأمُورِ)(۹۰)؛ «آنان که اگر در زمین به آنان فرمان روایی دهیم، نماز برپا می دارند وزکات می دهند وامر به معروف ونهی از منکر می نمایند وفرجام کارها در اختیار خداست.» فرمودند:
هذه الآیة نزلت فی المهدی وأصحابه یملّکهم الله مشارق الأرض ومغاربها ویظهر بهم الدین حتّی لایری أثر من الظلم والبدع(۹۱)؛
این آیه درباره مهدی واصحاب اوست. خداوند آنان را مالک شرق وغرب زمین می گرداند وبا آنان دین را پیروز وحاکم می گرداند تا اثری از ظلم وبدعت ها دیده نشود.
امام باقر وصادق (علیهما السلام) درباره این سخن خداوند: (وَلَقَدْ کتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکرِ أَنَّ الأرض یرِثُهَا عِبَادِی الصَّالِحُونَ)(۹۲)؛«البته در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد.» فرمودند:
القائم (علیه السلام) وأصحابه(۹۳)؛
وارثان زمین قائم (علیه السلام) واصحاب او خواهند بود.
امام باقر وصادق وسجاد (علیهم السلام) در تفسیر این سخن خداوند: (وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیسْتَخْلِفَنَّهُم فِی الأرض)(۹۴)؛ «خدا به کسانی از شما که ایمان آورده وکارهای شایسته انجام دهند، وعده داده است که قطعاً آنان را در زمین جانشین خواهد ساخت.» فرموده اند:
منظور مهدی آل محمد (علیهم السلام) ویاران او هستند(۹۵).
محمد بن مسلم گفته است که شنیدم امام باقر (علیه السلام) درباره حکومت ودولت قائم (علیه السلام) فرمودند:
یبلغ سلطانه المشرق والمغرب(۹۶)؛
قدرت امام به مشرق ومغرب زمین می رسد.
ابوجارود وجابر بن یزید جعفی در این باره نقل کرده اند که امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
یفتح الله له شرق الأرض وغربها(۹۷)؛
خداوند برای او شرق وغرب زمین را فتح می نماید.
ابوبصیر از امام صادق (علیه السلام) درباره حدود فتوحات قائم (علیه السلام) گزارش می کند:
ثم یظهره الله عزّوجلّ فیفتح الله علی یده مشارق الأرض ومغاربها(۹۸)؛
خداوند او را ظاهر وغالب می گرداند، پس بر دستانش مشرق ومغرب زمین را فتح می نماید.
امام صادق (علیه السلام) در حدیث دیگر درباره نقش پرچم رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) در انقلاب مهدوی فرموده اند:
ثم ینشر رایة رسول الله إذا نشرها أضاء لها ما بین المشرق والمغرب(۹۹)؛
پرچم رسول خدا را برافراشته می کند. زمانی که آن را برافرازد، میان مشرق ومغرب را برای او روشن می نماید.
ابن دراج نقل کرده که شنیدم امام صادق (علیه السلام) در تفسیر این سخن خداوند: (قُلْ یوْمَ الْفَتْحِ لاَ ینفَعُ الَّذِینَ کفَرُوا إِیمَانُهُمْ وَلاَ هُمْ ینظَرُونَ)(۱۰۰)؛ «بگو روز پیروزی آنان که کفر ورزیده اند، نه ایمانشان برایشان سودمند است ونه به آنان مهلت داده می شود.» در معرفی یوم الفتح فرموده اند:
یوم تفتح الدنیا علی القائم (علیه السلام) ولا ینفع أحداً تقرّب بالإیمان ما لم یمکن ذلک قبل ذلک مؤمناً(۱۰۱)؛
روز فتح دنیا بر قائم (علیه السلام) است وکسی را تقرّب او به ایمان ظاهری مادامی که پیش از آن مؤمن نبوده است، سودی نمی رساند.
امام رضا (علیه السلام) در حدیث معراج از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) درباره حدود حاکمیت حضرت مهدی (علیه السلام) نقل کرده که خداوند فرمود:
لاُملّکنّه مشارق الأرض ومغاربها(۱۰۲)؛
او را مالک مشرق ومغرب زمین می گردانم.
تشکیل نخستین حکومت جهانی توحیدی بر پایه اسلام شیعی، نوآوری بزرگ انقلاب مهدوی است. حکومت ودولت حضرت مهدی (علیه السلام) نامحدود وفراگیر خواهد بود ویک حکومت بر سراسر جهان حاکم خواهد شد ودولت قائم (علیه السلام) سراسری وبین المللی وبی حد ومرز است.
حکومت جاودان
حضرت ولی عصر (علیه السلام) حکومتی جهانی تشکیل خواهند داد که نخستین وآخرین حکومت جهانی است. حکومت جهانی حضرت قائم (علیه السلام) ویارانش، پایدار وزوال ناپذیر است وتا روز قیامت ادامه خواهد داشت. همه حکومت هایی که در بخش هایی از زمین استقرار یافته اند، موقت بوده اند واز بین رفته اند وخواهند رفت، ولی در پایان تاریخ حکومت جاودان وبی پایان اسلامی برقرار خواهد شد که هرگز نابود نمی شود. عمر آن حکومت تا پایان عمر دنیاست.
پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در خطبه غدیر در وصف حضرت مهدی (علیه السلام) فرموده اند:
ألا إنّ خاتم الأئمّة منّا القائم المهدی... ألا إنّه الباقی حجّة ولا حجّة بعده(۱۰۳)؛
آگاه باشید خاتم امامان، مهدی قائم از ماست... آگاه باشید که مهدی حجت باقی وپایدار است وهیچ حجتی پس از او نیست.
پیامبر (صلّی الله علیه وآله وسلم) در این خطبه، حضرت قائم (علیه السلام) را آخرین امام برای بشر وحجت باقی وجاودان که حجتی دیگر در پی او نیست، معرفی نموده اند.
پیامبر اعظم (صلّی الله علیه وآله وسلم) در حدیث قدسی معراج از قول خدای متعال دولت پایدار آخرین وصی پیامبر خدا، حضرت مهدی (علیه السلام) را چنین معرفی نموده اند:
لاُدیمنَّ ملکه ولاُداولنَّ الأیّام بین أولیائی إلی یوم القیامة(۱۰۴)؛
ملک وقدرت وحکومت مهدی را ادامه می دهم وحکومت را در روزهای باقی از جهان بین اولیای خودم تا روز قیامت به گردش در خواهم آورد.
ابوصادق از امام باقر (علیه السلام) در معرفی آخرین دولت جهانی چنین می گوید:
دولتنا آخر الدّول ولن یبقی أهل بیت لهم دولة إلّا ملکوا قبلنا لئلّا یقولوا إذا رأو سیرتنا: إذا ملکنا سرنا مثل سیرة هؤلاء وهو قول الله عزّوجلّ: (وَالْعاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ)(۱۰۵)؛
دولت ما آخرین دولت هاست وهیچ خاندانی نمی ماند، جز این که پیش از ما به حکومت برسند؛ چون زمانی که سیره ما را دیدند ادعا نکنند ونگویند: زمانی که ما بر حکومت برسیم، مثل سیره اهل بیت پیامبر رفتار خواهیم کرد، وآن آخرین دولت، همان سخن خداست که «عاقبت وپایان نیک از آنِ پارسایان است.»
در این حدیث شریف ضمن تبیین نکته مهمی از فلسفه غیبت، به صراحت دولت جهانی مهدوی را پایان بخش دولت ها می شمارد.
حسن بن هارون گفته است در محضر امام صادق (علیه السلام) نشسته بودم که معلّی بن خنیس پرسید: «آیا سیره قائم (علیه السلام) خلاف سیره امام علی (علیه السلام) است؟» امام فرمود: «آری! علت تفاوت سیره علوی ومهدوی این است که سیره علی (علیه السلام) با منت ودست برداشتن وآزاد کردن همراه بود؛ زیرا می دانست دیگران پس از او بر شیعه او غلبه خواهند یافت.» ودر ادامه فرمود:
وأنّ القائم إذا قام سار فیهم بالسیف والسبی وذلک أنّه یعلم أنّ شیعته لم یظهر علیهم من بعده أبداً(۱۰۶)؛
وزمانی که قائم قیام کند، با شمشیر واسیر نمودن با دشمنان برخورد خواهد نمود؛ زیرا می داند که شیعه او هرگز پس از او مغلوب نخواهند شد وهیچ کس بر آنان پیروز نمی گردد.
به حکم احادیث پیامبر واهل بیت (علیهم السلام) در پایان دولت های جهان، دولت جهانی حضرت مهدی (علیه السلام) تشکیل می گردد که آخرین دولت وحکومت پایانی تاریخ در دنیاست. حکومت قائم (علیه السلام) پایان حکومت هاست که تا قیامت برپاست وحکومتی پس از آن نخواهد بود وهیچ گاه نابود نمی شود. حکومت جهانی شیعه اهل بیت با دولت قائم (علیه السلام) پدید می آید واستوار وپایدار خواهد ماند.
نابودی کفر وشرک
کافر ومشرک از آغاز تاریخ ادیان الهی بر روی کره زمین پیدا شده اند وهمواره کفر وشرک در جریان باطل در برابر جریان حق قرار داشته است. نابودی کفر وشرک وکفار ومشرکان در جهان نوآوری الهی دیگر در انقلاب مهدوی است. در عصر ظهور، کفر وشرک از زمین زدوده خواهد شد وکافران ومشرکان هلاک می گردند. تحقق این حقیقت در احادیث پیامبر وامامان پیش بینی شده است. پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در خطبه غدیر در موضوع شرک ستیزی حضرت قائم (علیه السلام) فرموده اند:
ألا إنه قاتل کلّ قبیلة من أهل الشرک(۱۰۷)؛
آگاه باشید مهدی (علیه السلام) نابودکننده تمام قبیله های اهل شرک است.
بنابر گزارش ابن عباس از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) حضرت مهدی (علیه السلام) ظهور می کند «ویمحق الکافرین(۱۰۸)؛ کافران را محو ونابود می کند.» امام علی (علیه السلام) در دست آوردهای انقلاب مهدوی فرموده اند:
ویهلک الکافر(۱۰۹)؛
کافر را هلاک ونابود می نماید.
سلام بن مستنیر از امام باقر (علیه السلام) در تفسیر این سخن خدای متعال (اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یحْیی الأرْضَ بعْدَ مَوْتِهَا)(۱۱۰)؛ «بدانید که خدا زمین را پس از مرگش زنده می کند.» فرمودند:
یحییها الله عزّ وجلّ بالقائم (علیه السلام) بعد موتها بموت کفر أهلها والکافر میّت(۱۱۱)؛
خداوند به وسیله قائم (علیه السلام) زمین را پس از مرگش زنده می کند، کافر مرده است وزمین با وجود کافر مرده است وبا نابودی کفر اهل زمین زنده می شود.
زراره از امام صادق (علیه السلام) درباره شرک زدایی در انقلاب مهدوی نقل کرده است که دین محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) به همه جا می رسد حتی «لا یکون شرک علی ظهر الأرض(۱۱۲)؛ تا شرک بر روی زمین نباشد وزدوده گردد».
معاویه دُهنی از امام صادق (علیه السلام) در تفسیر این سخن خدا (یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیمَاهُمْ فَیؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَالأقْدَامِ)(۱۱۳)؛ «گنه کاران از سیمایشان شناخته می شوند، پس موهای جلوی سر وپاهایشان گرفته می شود.» نقل می کند:
لو قام قائمنا أعطاه الله السیماء فیأمر بالکافر فیؤخذ بنواصیهم وأقدامهم ثمّ یخبط بالسیف خبطاً(۱۱۴)؛
اگر قائم ما قیام کند، خداوند به او سیما عطا می فرماید (کافران با سیمایشان شناخته می شوند)، پس درباره کافر فرمان دهد. سپس موهای جلوی سر وپاهایشان را بگیرند وبا شمشیر کتک شدیدی به آنان برنند تا بمیرند.
ابوبصیر گفته است که امام صادق (علیه السلام) در نابودی کافر ومشرک در عصر ظهور فرموده اند:
فإذا خرج القائم لم یبق کافر بالله العظیم ولا مشرک بالإمام إلّا کره خروجه حتّی لوکان کافراً ومشرک فی بطن صخرة لقالت: یا مؤمن فی بطنی کافر فأکسرنی وأقتله(۱۱۵)؛
زمانی که قائم (علیه السلام) قیام کند، هیچ کافر به خدای بزرگ ومشرکی نمی ماند، جز این که خروج امام را خوش نمی دارد تا این که اگر کافر ومشرکی در دل صخره ای باشد، می گوید: ای مؤمن! در دل من کافری است، مرا بشکن واو را بکش!
ابن بکیر گفته است که امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) فرموده اند:
زمان ظهور حضرت مهدی (علیه السلام)، اسلام بر کافران شرق وغرب جهان عرضه می گردد؛ اگر اسلام نیاوردند گردن آنان زده شده ونابود می شوند(۱۱۶).
امام رضا (علیه السلام) ظهور حضرت قائم (علیه السلام) را رحمت برای مؤمنان وعذاب برای کافران شمرده اند(۱۱۷). عبدالعظیم حسنی نیز از امام جواد (علیه السلام) نقل کرده که درباره کفرزدایی در انقلاب مهدوی فرموده اند:
لکن القائم الذی یطهّر الله عزّوجلّ به الأرض من أهل الکفر والجحود(۱۱۸)؛
قائم (علیه السلام) رهبری است که خدای عزوجل به وسیله او زمین را از کفر وانکار پاک می گرداند.
بنابر گزارش احادیث معصومان (علیهم السلام)، در سرانجام تاریخ در عصر ظهور قائم (علیه السلام) شرک وکفر از روی زمین زدوده شده وهیچ مشرک وکافری زنده نخواهد ماند وتمام کفار ومشرکان نابود می گردند وریشه کفر وشرک از بین می رود.
نابودی بت پرستی
علاوه بر کفر وشرک که در عصر ظهور نابود می گردد تمام انواع بت پرستی نیز از بین می رود واثری از بت پرستی ها نخواهد ماند واین نوآوری در انقلاب مهدوی با رهبری حضرت قائم (علیه السلام) روی خواهد داد. لات وعزّی بت های بزرگ عرب را حضرت مهدی (علیه السلام) می سوزاند. پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در این باره فرمود:
فیخرج اللات والعزّی طریّین فیحرقهما(۱۱۹)؛
مهدی (علیه السلام) لات وعزی را تر وتازه بیرون آورده وآتش می زند.
محمد بن مسلم ثقفی گفته است که شنیدم امام باقر (علیه السلام) در زمینه سرنوشت بت پرستی در عصر ظهور فرموده اند:
فلا یبقی فی الأرض معبودٌ دون الله من صنمٍ أو وثنٍ وغیره إلّا وقعت فیه نارٌ فاحترق(۱۲۰)؛
پس هیچ معبودی غیر از خدا از انواع بت ها نخواهد بود، جز این که آتشی در آن افتد وبسوزد.
ابوبصیر نیز از امام صادق (علیه السلام) گزارش کرده است:
لا تبقی فی الأرض بقعة عبد فیها غیرالله عزّوجلّ إلّا عُبدالله فیها(۱۲۱)؛
در زمین بقعه ای نماند که در آن غیرخدا عبادت شود، جز این که تبدیل به جای گاهی شود که خداوند در آن عبادت گردد.
بقیة الله؛ حجت وامامت جهانی الهی
حضرت مهدی (علیه السلام) بقیة الله وآخرین امام وحجت جهانی پروردگار متعال است. نمایندگان خدا وانبیا واوصیای الهی برخی حجت بر یک منطقه وراه نمای قوم وملتی خاص بوده اند، اما پیامبر اسلام واوصیای ایشان، همه حجت های جهانی وبین المللی اند. حضرت قائم (علیه السلام)، آخرین امام معصوم وآخرین وصی پیامبر وذخیره انبیای الهی است که بقیة الله وحجت جهانی است.
جابر بن عبدالله انصاری، صحابی مشهور وموثق پیامبر، برای تبریک میلاد امام حسن (علیه السلام) خدمت حضرت فاطمه (علیها السلام) رسید وصحیفه ای را نزد آن حضرت دید. وی شناس نامه ائمه را در این صحیفه الهی فاطمی مشاهده نمود وآن گاه به گزارش آن پرداخت. در آن صحیفه درباره حضرت مهدی (علیه السلام) آمده است:
ابوالقاسم محمّد بن الحسن، هو حجّة الله تعالی علی خلقه القائم(۱۲۲)؛
ابوالقاسم محمد فرزند حسن، او حجت قائم خدای متعال بر خلق اوست.
پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) در خطبه غدیر نیز حضرت مهدی (علیه السلام) را حجت باقی وپایدار وحجت جهانی که پس از او حجتی نیست نامیده اند(۱۲۳).
امام علی (علیه السلام) از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) نقل کرده که درباره ندای الهی در آستانه ظهور فرموده اند:
ومنادٍ ینادی: هذا المهدیّ خلیفة الله فاتّبعوه(۱۲۴)؛
منادی فریاد می زند: این مهدی جانشین خداست، پس از او پیروی کنید.
محمد بن مسلم گفته است که شنیدم امام باقر (علیه السلام) درباره جای گاه ظهور ونخستین سخنان حضرت مهدی (علیه السلام) فرمودند:
إذا خرج أسند ظهره إلی الکعبة... وأوّل ما ینطق به هذه الآیة: (بَقیَّةُ الله خَیرٌ لَکُم إن کُنتُم مُؤمِنیِن). ثمّ یقول: أنا بقیّة الله فی أرضه(۱۲۵)؛
زمانی که قیام کند به کعبه تکیه داده ونخستین سخنی که می گوید این آیه است: «بقیة الله برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید.» سپس می فرماید: من بقیة الله در زمینم!
امام صادق (علیه السلام) در گفت وگو با مفضل بن عمر، حضرت مهدی (علیه السلام) را حجة الله نامیده(۱۲۶) وبه عمران بن داهر فرموده اند به حضرت مهدی (علیه السلام) باید چنین سلام کرد:
السلام علیک یا بقیّة الله ثمّ قرأ (بَقِیَّةُ اللهِ خَیرٌ لَکُم)(۱۲۷)؛
سلام بر تو ای بقیة الله! سپس آیه بقیة الله برای شما بهتر است را قرائت نمود.
امام رضا (علیه السلام) درباره ندای آسمانی در آغاز ظهور فرموده اند:
ینادی منادٍ من السماء یسمعه جمیع أهل الأرض بالدعاء إلیه یقول: ألا إنّ حجّة الله قد ظهر عند بیت الله فاتبعوه فإنّ الحقّ معه وفیه(۱۲۸)؛
منادی از آسمان فریادی می زند که همه زمینیان صدای او را می شنوند. او می گوید: آگاه باشید حجة الله در نزد بیت الله ظهور کرد، پس از او پیروی کنید، همانا حق با او ودر اوست.
به نقل امام رضا (علیه السلام) در گزارش پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) از گفتار خداوند در معراج، حضرت مهدی (علیه السلام)، آخرین وصی، آخرین خلیفه، آخرین ولیّ وبرگزیده خداوند وآخرین حجت الهی بر مردم جهان است که برای پیروزی وحاکمیت دین واعلای کلمة الله وپاک نمودن زمین از دشمنان خدا خواهد آمد(۱۲۹).
بنابر احادیث معصومان (علیهم السلام) حضرت مهدی (علیه السلام) بقیة الله وامام وحجت جهانی است که هم زمان با ندای آسمانی وسخنان خود از مسجدالحرام به جهانیان معرفی می گردد وتنها حجت الهی است که توفیق نهایی وکامل دارد وتوحید را بر سراسر جهان حاکم می نماید.
نابودی ظلم در جهان
ظلم در تاریخ زندگانی بشر از حضرت آدم (علیه السلام) تا امروز وجود داشته وهیچ گاه از بین نرفته است. از دست آوردهای بزرگ انقلاب مهدوی، نوآوری حضرت مهدی (علیه السلام) در نابودی کامل ظلم در سراسر زمین ودر همه کشورها وشهرهای جهان است. از آرمان های بزرگ انبیای الهی واوصیای آنان ومجموعه بشریت در زندگانی اجتماعی سیاسی، از بین بردن ظلم ونابودی ستم بوده است. این هدف مقدس در انقلاب شکوه مند مهدوی در حد نهایی وکامل تحقق خواهد یافت. هیچ یک از پیامبران واوصیای آنان حتی پیامبر اسلام (صلّی الله علیه وآله وسلم) وامام علی (علیه السلام) توفیق نیافتند ظلم را در مقیاس جهانی از بین ببرند. تنها در عصر ظهور مهدی (علیه السلام) این نوآوری در نابودی ستم در سراسر جهان روی خواهد داد.
امام علی (علیه السلام) فرموده اند:
در هنگام قیام حضرت مهدی (علیه السلام) خداوند زمین را از ستم گران پاک می کند(۱۳۰).
جابر بن یزید جعفی از امام باقر (علیه السلام) درباره ظلم ستیزی حضرت مهدی (علیه السلام) چنین می گوید:
فیبعث المهدی جنوده إلی الآفاق ویمیت الجور وأهله(۱۳۱)؛
مهدی (علیه السلام) سپاهیانش را به سراسر جهان می فرستد وستم واهل ستم را نابود می کند ومی میراند.
ابوجارود از امام باقر (علیه السلام) نقل کرده است که درباره سرانجام ظلم ستیزی حضرت مهدی ویارانش فرموده اند:
یمیت الله به وأصحابه البدع والباطل کما أمات السفهة الحقّ حتّی لایری أثر من الظلم(۱۳۲)؛
خداوند همان طور که سفیهان حق را نابود کرده بودند، با مهدی واصحابش بدعت ها وباطل را می میراند ونابود می کند تا این که اثری از ظلم مشاهده نشود.
مفضّل بن عمر از امام صادق (علیه السلام) درباره دست آورد انقلاب مهدوی چنین می گوید:
ویطهّر الأرض من کل جور وظلم(۱۳۳)؛
زمین را از هرگونه ظلم وستمی پاک می گرداند.
به گزارش شیخ مفید، علی بن عقبه از پدرش روایت کرده است:
إذا قام القائم حکم بالعدل وارتفع فی أیّامه الجور(۱۳۴)؛
زمانی که قائم (علیه السلام) قیام نماید، به عدالت حکم کند ودر دوران او ستم برداشته شود.
امام رضا (علیه السلام) ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) را عامل لعنت وهلاکت ونابودی ستم گران شمرده اند(۱۳۵). حسین بن خالد نیز از امام رضا (علیه السلام) دست آوردهای قیام قائم (علیه السلام) را چنین نقل می کند:
یطهّر الله به الأرض من کلّ جور ویقدّسها من کلّ ظلم(۱۳۶)؛
خداوند با او زمین را از هرگونه جور وظلمی پاک نماید ومقدس گرداند.
بنابر گزارش صریح وروشن احادیث معصومان (علیهم السلام)، با ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) زمین از ظلم پاک می شود وستم نابود می گردد وهیچ اثری از ظلم مشاهده نخواهد شد وبا مرگ ظلم در سراسر زمین، نوآوری شگفت انگیز بزرگی روی خواهد داد.
برقراری عدل جهانی
همه پیامبران الهی برای برقراری قسط وعدالت اجتماعی برانگیخته شده اند(۱۳۷)، ولی در هیچ زمانی این هدف مقدس در سطح جهانی تحقق نیافته است وتنها در عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) عدالت در سراسر گیتی برقرار خواهد شد. برپایی عدالت کامل در سراسر جهان، بزرگ ترین نوآوری در انقلاب جهانی حضرت مهدی (علیه السلام) است. مشهورترین امتیاز انقلاب جهانی مهدوی برقراری عدل جهانی است. پُر شدن سراسر زمین وسرشار وانباشته شدن جهان از عدالت، نوآوری بارزی است که در عصر ظهور تحقق خواهد یافت. این حقیقت بارها در سخنان رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) وامامان (علیهم السلام) یادآوری گردیده است. جمله زیبای «یملأ الأرض قسطاً وعدلاً» که خبر از حاکمیت قسط وعدل بر سراسر جهان می دهد ونابودی کامل ظلم وبرقراری عدالت در حکومت ودولت جهانی حضرت مهدی (علیه السلام) را آشکار می نماید، بارها از جانب معصومان (علیهم السلام) در وصف حضرت قائم (علیه السلام) به کار رفته است که آن را متواتر می توان دانست. این تعبیر ارزشی وپرمحتوا، بارها از پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم)(۱۳۸) وامام علی(۱۳۹) وامام حسین(۱۴۰) وفاطمه زهرا(۱۴۱) وامام باقر(۱۴۲) وامام صادق(۱۴۳) وامام موسی بن جعفر(۱۴۴) وامام رضا(۱۴۵) وامام جواد(۱۴۶) وامام هادی(۱۴۷) وامام حسن عسکری (علیهم السلام)(۱۴۸) نقل شده است.
امام باقر (علیه السلام) فرموده اند:
إذا قام قائم أهل البیت قسَّم بالسویّة وعدل فی الرعیّة(۱۴۹)؛
زمانی که قائم اهل بیت قیام کند، ثروت را مساوی تقسیم نماید ودر رعیت عدالت را برپا کند.
فضیل از امام صادق (علیه السلام) نقل کرده که درباره عدل گستری حضرت مهدی (علیه السلام) فرمودند:
أما والله لیدخلن علیهم عدله جوف بیوتهم کما یدخل الحرّ والقرّ(۱۵۰)؛
به خدا سوگند مهدی (علیه السلام) عدل خود را در دل خانه هایشان وارد می نماید، همان طورکه گرما وسرما وارد می شود.
هشام بن سالم از امام صادق (علیه السلام) درباره عدالت برتر ونهایی حضرت مهدی (علیه السلام) چنین می گوید:
ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) فرا نمی رسد، مگر هر صنف وقشری از مردم به حکومت برسند وامتحان بدهند تا در عصر ظهور کسی ادعا نکند که اگر به حکومت می رسیدیم، عدالت را برقرار می کردیم. سرانجام حضرت قائم (علیه السلام) به حق وعدل قیام می کند(۱۵۱).
به بیان امام صادق وامام موسی بن جعفر (علیهما السلام)، حضرت مهدی (علیه السلام) زمین را با عدالت پس از جور زنده می گرداند(۱۵۲).
امام رضا (علیه السلام) درباره عدالت طلبی حضرت مهدی (علیه السلام) فرموده اند:
وضع میزان العدل بین الناس فلا یظلم أحدٌ أحداً(۱۵۳)؛
میزان عدالت را بین مردم می نهد، پس کسی به کسی ستم نمی کند.
بنابر احادیث متواتر معنوی بلکه لفظی، قائم آل محمد (علیهم السلام)، عدل جهانی را برقرار می نماید وآرمان همه انبیا واوصیای الهی را تحقق می بخشد وبا نوآوری در زنده کردن زمین با عدل وقسط وپیروزی نهایی عدالت وایمان، مردم سراسر جهان را به رستگاری وسعادت می رساند.
نابودی شیطان
شیطان زمانی که از درگاه الهی رانده شد، تلاش در راه گم راهی بشر را آغاز کرد واین تلاش پیوسته ادامه دارد تا قائم آل محمد (علیهم السلام) ظهور کند. هیچ کس نتوانسته است شیطان را نابود کند وبه دست حضرت مهدی (علیه السلام) نوآوری بزرگ، مرگ ونابودی شیطان، رخ خواهد داد.
امام هادی (علیه السلام) در تبیین معنای «شیطان رجیم» فرموده اند:
معنی الرجیم أنّه مرجومٌ باللعن، مطرودٌ من مواضع الخیر، لا یذکره مؤمن إلّا لعنه وأنّ فی علم الله السابق أنّه إذا أخرج القائم لایبقی مؤمن فی زمانه إلّا رجمه بالحجارة، کما کان قبل ذلک مرجوماً باللعن(۱۵۴)؛
معنای رجیم این است که شیطان، رانده شده ورجم شده با لعنت وطرد شده از جای گاه های خیر است. هیچ مؤمنی او را به یاد نیاورد، جز این که او را لعن کند ودر علم الهی است زمانی که قائم (علیه السلام) قیام کند. هیچ مؤمنی در زمان او نمی ماند، جز این که شیطان را با سنگ رجم کند، همان طور که پیش از آن با لعن رجم شده بود.
بنابر این حدیث، مؤمنان در عصر ظهور علاوه بر لعنت شیطان، او را با سنگ رجم می کنند وسرانجام این نوآوری در رجم شیطان، مرگ ونابودی شیطان خواهد بود.
جابر بن یزید جعفی گفته است که امام باقر (علیه السلام) در تفسیر سخن خدا (وَاللَّیلِ إِذَا یغْشَی)(۱۵۵)؛ «سوگند به شب زمانی که بپوشاند.» فرمود:
دولة إبلیس إلی یوم القیامة وهو یوم قیام القائم (علیه السلام)؛
منظور دولت ابلیس است تا روز قیامت وروز قیامت روز قیام قائم (علیه السلام) است.
ودر تفسیر (وَالنَّهَارِ إِذَا تجَلَّی)(۱۵۶)؛ «سوگند به روز زمانی که جلوه نماید.» فرمود:
هو القائم إذا قام(۱۵۷)؛
او حضرت قائم (علیه السلام) است، زمانی که قیام نماید.
بنابر این حدیث، شب تاریک قدرت وسلطه ابلیس با ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) پایان می یابد وقیام قائم (علیه السلام) روز قیامت برای ابلیس است.
وهب بن جمیع گفته است از امام صادق (علیه السلام) درباره این سخن ابلیس پرسیدم که گفت: (رَبِّ فأَنظِرْنِی إِلَی یوْمِ یبعَثُونَ قَالَ فَإِنَّک مِنَ الْمُنظَرِینَ إِلَی یومِ الْوَقتِ الْمعْلُومِ)(۱۵۸)؛ «پروردگارا، پس مرا تا روزی که برانگیخته می شوند مهلت ده! گفت: پس تو از مهلت داده شد گانی تا روز وقت معین.» امام پاسخ داد: «گمان نکن که منظور روز برانگیخته شدن مردم در روز قیامت است»؛
ولکنّ الله عزّوجلّ أنظره إلی یوم یبعث الله عزّوجلّ قائمنا فإذا بعث الله عزّوجلّ قائمنا فیأخذ بناصیته ویضرب عنقه فذلک یوم الوقت المعلوم(۱۵۹)؛
خداوند تا روزی که قائم ما را برانگیزد به شیطان مهلت داد، پس زمانی که خداوند قائم ما را برانگیزد، موی جلوی سر او را می گیرد وگردنش را می زند، آن روز وقت معلوم است.
اسحاق بن عمار نیز همین پرسش را از امام سجاد (علیه السلام) پرسیده است وامام زین العابدین (علیه السلام) فرموده اند:
الوقت المعلوم یوم قیام القائم فإذا بعثه الله کان فی المسجد الکوفة وجاء إبلیس حتّی یجثو علی رکبتیه فیقول: یا ویلاه من هذا الیوم، فیأخذ بناصیته فیضرب عنقه فذلک یوم الوقت المعلوم منتهی أجله(۱۶۰)؛
وقت معلوم، روز قیام قائم (علیه السلام) است، پس زمانی که خداوند قائم را برانگیزد، ابلیس در مسجد کوفه آید، بر دو زانو بنشیند وگوید: وای از این روز! پس قائم (علیه السلام) موی جلوی سر او را بگیرد وگردنش را بزند پس آن روز، روز وقت معلوم نهایت اجل ابلیس است.
بنابر احادیث معصومان (علیهم السلام) در عصر ظهور، مردم علاوه بر لعنت شیطان به او سنگ می زنند و«وقت معلوم» وپایان مهلت شیطان، عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام) است. در آن زمان «شیطان کشی» که نوآوری بزرگ در انقلاب مهدوی است، روی می دهد وشیطان وابلیس به دست مبارک حضرت مهدی (علیه السلام) کیفر می بیند وگردنش زده می شود وجهان از شرّ او نجات می یابد ومردم آزاد می گردند. شیطان مظهر نافرمانی پروردگار وفرمان دهی فساد، جنایت، غارت، خیانت، دزدی، زنا، ربا، شراب خواری، آدم کشی، فریب کاری، زشتی ها ومنکرات است ونابودی شیطان از منتفی شدن مظاهر وگفتار ورفتار شیطانی در عصر ظهور خبر می دهد. با نابودی شیطان ورجم مظاهر شیطانی، ارزش های الهی وانسانی استقرار همه جانبه وکامل خواهد یافت.
امنیت جهانی
انسان ها همیشه از ناامنی وحشت داشته اند وناامنی همواره مردم را نگران می کند وآزار می دهد. آرامش، امنیت وآسایش محبوب همه مردم جهان است. برقراری امنیت برای بندگان خدا در جهت انجام وظایف الهی خویش ورسیدن به رشد وکمال وسعادت از اهداف انبیا واوصیای آنان به شمار می رود، اما هیچ گاه امنیت در سطح ومقیاس جهانی تحقق نیافته است. برقراری امنیت جهانی پایدار در سراسر کره زمین از دست آوردهای مقدس انقلاب جهانی مهدوی ونوآوری برجسته وشگفت انگیزی است که به دست حضرت مهدی (علیه السلام) شکل خواهد گرفت.
پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) درباره حدود جغرافیایی امنیت مهدوی فرموده اند:
یبسط فی المغرب والمشرق الأمن من کرامة الحجّة بن الحسن (علیه السلام) حتّی یرتع الأسد مع الغنم والنمر مع البقر والذئب والغنم وتلعب الصبیان مع الحیّات(۱۶۱)؛
امنیت از کرامت حجة بن الحسن (علیه السلام) در مغرب ومشرق گسترش می یابد، به گونه ای که شیر با گوسفند وپلنگ با گاو وگرگ وگوسفند با هم می گردند ومی چرخند وبچه ها با مارها بازی می کنند.
امام علی (علیه السلام) درباره برقراری امنیت میان درندگان در عصر ظهور فرموده اند:
تصطلح فی ملکه السباع(۱۶۲)؛
در حکومت مهدی درندگان با هم آشتی وسازش می نمایند.
درباره امنیت جهانی در عصر ظهور نیز ایشان فرموده اند:
لو قد قام قائمنا لأنزلت السماء قطرها واصطلحت السباع والبهائم، حتّی تمسی المرئة بین العراق والشام ولایهیجها سبع ولا تخافه(۱۶۳)؛
اگر قائم ما قیام کند، آسمان بارانش را فرو فرستد ودرندگان وچهارپایان سازش وآشتی کنند ودر آرامش با هم زندگی نمایند تا این که زن در شب بین عراق وشام سیر کند ودرنده ای او را به هیجان نیاورد ونترساند.
ابن عباس صحابی پیامبر خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) درباره عصر ظهور قائم (علیه السلام) گفته است:
لا یبقی صاحب ملّة إلّا صار إلی الإسلام حتّی تأمن الشاة من الذئب والبقر من الأسد والإنسان من الحیّة و... وذلک عند قیام القائم(۱۶۴)؛
هیچ صاحب ملتی نمی ماند، جز این که اسلام آورد ومسلمان گردد تا گوسفند از گرگ وگاو از شیر وانسان از مار در امنیت قرار گیرد و... این در هنگام قیام قائم است.
قتاده گفته است:
المهدیُّ خیر الناس... یطفیء الله به الفتنة العمیاء ویأمن الأرض حتّی أنّ المرئة لتحجّ فی خمس نسوة وما معهنّ رجل لا تتقی شیئاً(۱۶۵)؛
مهدی بهترین مردم است... خداوند با او فتنه کور را خاموش کند وزمین را امن گرداند تا این که زنی هم راه پنج زن حج کند وبا آنان مردی نباشد، از چیزی پروا نکنند ونترسند.
امام باقر (علیه السلام) درباره کیفیت دست آوردهای امنیتی انقلاب مهدوی فرموده اند:
یقاتلون والله حتّی یوحّد الله ولایشرک به شیء وحتّی یخرج العجوز الضعیفة من المشرق ترید المغرب لاینهاها أحداً أو لایؤذیها أحد(۱۶۶)؛
به خدا سوگند! می جنگند تا توحید برقرار وهیچ کس شرک نورزد وتا این که پیرزن ضعیفی بتواند از مشرق از خانه خارج شود واراده مغرب کند واحدی او را باز ندارد ونهی نکند، یا احدی او را آزار ندهد.
علی بن عقبه صحابی امام صادق (علیه السلام) از پدرش از امام معصوم درباره امنیت گستری حضرت مهدی (علیه السلام) چنین گزارش می کند:
أمنت به السبل(۱۶۷)؛
راه ها با قیام قائم (علیه السلام) امنیت یابد.
امام سجاد (علیه السلام) وبه نقل ابوبصیر وعبدالله بن سنان امام صادق (علیه السلام) در تفسیر این سخن خدا (وَلَیبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا)(۱۶۸)؛ «قطعاً ترس آنان را به امنیت تبدیل خواهد نمود.» فرموده اند: «آیه درباره قائم واصحابش نازل شده ومنظور ظهور قائم (علیه السلام) است.»
امام صادق (علیه السلام) به کسی که از دست آوردهای ظهور بی خبر بود ودر آرزوی ظهور نبود، درباره برقراری امنیت در راه ها در عصر ظهور فرمودند:
سبحان الله أما تحبّ أن یظهر العدل ویأمن السبل وینصف المظلوم(۱۶۹)؟
منزه وپاک است خداوند! دوست نداری که عدل آشکار شود وراه ها امن گردد وانتقام مظلوم گرفته شود؟
ابوبکر حضرمی نقل کرده که امام صادق (علیه السلام) در تفسیر کلام خدا (وَمَن دَخَلَهُ کانَ آمنًا)(۱۷۰)؛ «هرکه وارد آن شود در امان است.» فرموده اند:
فمن بایعه ودخل معه ومسح علی یده ودخل فی عقد أصحابه کان آمنا(۱۷۱)؛
هرکس با قائم (علیه السلام) بیعت نماید وبا او وارد شود وبر دست او مسح کند ودر اصحاب او درآید، در امنیت خواهد بود.
در عصر ظهور ودر ولایت حضرت مهدی (علیه السلام) امنیت، آرامش وآسایش همه جانبه برقرار می گردد وسازگاری انسان، حیوان وطبیعت در سطح عالی روی خواهد داد ودرندگان وحیوانات با هم در کمال آرامش زندگی می نمایند. در میان انسان ها نیز در سراسر جهان امنیت حاکم خواهد شد. در راه ها وکشورها وشهرهای جهان امنیت حقیقی استقرار می یابد ودر پرتو آن، همه مردم حتی پیرزنان، بی ترس ونگرانی از آزار دیگران از شرق به غرب عالم سفر می کنند. این امنیت الهی میان موجودات جهان در سراسر زمین، دست آورد بزرگ انقلاب مهدوی ونوآوری شگفت انگیز قائم آل محمد (علیهم السلام) است.
عمران تمام زمین
سراسر جهان در عصر ظهور آباد خواهد شد وهمه خرابی ها از بین می رود وهمه جا آباد می گردد. عمران تمام زمین در حدی که هیچ نقطه خراب وآباد نشده ای باقی نماند، از دست آوردهای قیام وانقلاب مهدی (علیه السلام) است.
محمد بن مسلم ثقفی از امام باقر (علیه السلام) این نوآوری انقلاب مهدوی را چنین گزارش کرده است:
فلا یبقی فی الأرض خراب إلّا قد عمّر(۱۷۲)؛
در زمین هیچ ویرانی وخرابی نماند، جز این که قطعاً آباد گردد.
این حدیث با تأکید، خبر از عمران وآبادی همه خرابی ها وویرانی های زمین در عصر ظهور می دهد. روشن است عمران وآبادی خرابی ها به یک شهر، کشور وقاره اختصاص ندارد، بلکه سراسری وهمه جایی خواهد بود واین نوآوری بزرگ با رهبری حضرت مهدی (علیه السلام) پدید می آید.
توزیع برابر ثروت جهانی
همانند عصر ظهور حضرت مهدی (علیه السلام)، هیچ گاه همه اموال وثروت دنیا در اختیار امامان معصوم (علیهم السلام) برای تقسیم نبوده است. در اختیار گرفتن ثروت جهانی وتقسیم مساوی ثروت میان مردم جهان از دست آوردهای بزرگ انقلاب مهدوی به شمار می رود وهمین برقراری مساوات کامل میان انسان ها در امر ثروت از نوآوری های حضرت قائم (علیه السلام) است.
ابوسعید خدری از رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) نقل کرده است:
یحثی المال حثیاً لایعدّه عدّاً یملأ الأرض عدلاً(۱۷۳)؛
مال وثروت را می ریزد ونمی شمارد وزمین را از عدالت پر می کند.
معمر بن قتاده از رسول خدا (صلّی الله علیه وآله وسلم) گزارش می کند:
إنّه یستخرج الکنوز ویقسّم المال(۱۷۴)؛
گنج ها را استخراج می نماید ومال را تقسیم می کند.
در حدیث دیگر پیامبر اعظم (صلّی الله علیه وآله وسلم) درباره نعمت بی نظیر امت در عصر ظهور فرموده اند:
تتنعّم اُمتّی من المهدی نعمةً لم ینعّموا مثلها قطّ، ترسل السماء علیهم مدراراً ولا تدع الأرض شیئاً من النبات إلّا أخرجته والمال کدّوس یقوم الرجل یقول یا مهدی أعطنی فیقول خذ(۱۷۵)؛
امتم از مهدی به نعمتی می رسد که هرگز به نعمتی همانند آن نرسیده است، آسمان بر آنان باران پربرکت وپربار می فرستد وزمین چیزی از گیاه وانمی گذارد، جز این که می رویاند ومال فراوان وروی هم انباشته است. مرد به امام عرض می کند: ای مهدی! عطا فرما وامام می فرماید: بگیر!
در حدیث دیگر پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) زندگانی در عصر ظهور را بهترین زندگانی برمی شمرد ومی فرماید:
تعیش اُمتّی فی زمانه عیش لم تعشه قبل ذلک فی زمان قطّ(۱۷۶)؛
امتم در زمان مهدی به گونه ای زندگی می کند که پیش از آن در هیچ زمانی چنان زندگی نداشته است.
در حدیث دیگر درباره نعمت در عصر ولایت مهدی (علیه السلام) فرموده اند:
تنعّم اُمتّی فی ولایته نعمة لم ینعّموا مثلاً(۱۷۷)؛
امتم در ولایت او به نعمتی می رسند که هیچ گاه به مثل آن نعمت نرسیده اند.
ابوسعید خدری در حدیث دیگر درباره چگونگی تقسیم مال در عصر ظهور از قول پیامبر اکرم (صلّی الله علیه وآله وسلم) چنین می گوید:
یقسّم المال صحاحاً قلنا وما الصحاح؟ قال بالسویّة بین الناس فیملأ الله قلوب اُمّة محمّد (صلّی الله علیه وآله وسلم) غنی ویسعهم عدله(۱۷۸)؛
مال را صحاح تقسیم می نماید. گفتیم: صحاح چیست؟ فرمود: مال را به طور مساوی بین مردم تقسیم می کند. پس خداوند دل های امت محمد (صلّی الله علیه وآله وسلم) را بی نیاز می کند وعدل او آنان را فرا می گیرد.
امام باقر (علیه السلام) درباره عطایا ورزق در عصر ظهور فرموده اند:
یعطی الناس عطایا مرّتین فی السنّة ویرزقهم فی الشهر رزقین ویسوّی بین الناس حتّی لاتری محتاجاً إلی الزکوة ویجیء أصحاب الزکوة بزکوتهم إلی المحاویج من شیعته فلا یقبلونها فیصرّونها ویدورون فی دورهم فیخرجون إلیهم فیقولون: لا حاجة لنا فی دراهمکم؛ در سال دو مرتبه به مردم عطا ودر ماه دو رزق وروزی می دهد ومال را مساوی توزیع می کند وبین مردم مساوات برقرار می نماید تا این که نیازمندی به زکات دیده نشود واصحاب زکات، زکات مالشان را به نزد مستمندان از شیعه مهدی می آورند وآنان نمی پذیرند ودر همیان می گذارند ودر خانه هایشان می گردانند وبه آنان برمی گردانند ومی گویند: نیازی به دراهم شما نداریم.
در ادامه همین حدیث درباره انباشته شدن وگرد آمدن ثروت دنیا در نزد حضرت قائم (علیه السلام) فرموده اند:
یجتمع إلیه أموال أهل الدنیا کلّها من بطن الأرض وظهرها... فیعطی عطاء لم یعط أحد قبله(۱۷۹)؛
ثروت واموال همه دنیا از نهان وروی زمین، در نزد او جمع می شود... پس عطایی می کند که کسی پیش از او نکرده است.
مفضّل بن عمر از قول امام صادق (علیه السلام) بی نیازی مردم در عصر ظهور به دلیل عدالت در توزیع ثروت را چنین گزارش می کند:
یطلب الرجل منکم من یصله بماله ویأخذ من زکاته، لایوجد أحد یقبل منه ذلک، استغنی الناس بما رزقهم من فضله(۱۸۰)؛
مردی از شما کسی را جست وجو می کند که مالش را به او برساند وزکات او را بگیرد وهیچ کس را نمی یابد که زکات را از او قبول کند. مردم با آن چه خداوند از فضل خود روزی آنان نموده، بی نیاز می شوند.
بنابر این احادیث که پیرامون انقلاب مهدوی صادر شده، در عصر ظهور قائم (علیه السلام)، ثروت واموال سراسر جهان در اختیار آن حضرت قرار می گیرد وامام بزرگ ترین قدرت اقتصادی جهان می گردد وثروت را به طور مساوی بین همه مردم تقسیم می کند وهمه بی نیاز خواهند شد ودیگر هیچ فقیری برای دریافت زکات باقی نخواهد ماند. بنابراین، گرد آمدن ثروت نزد امام وتوزیع مساوی آن وبی نیازی عموم مردم جهان وپایان فقر ومشکلات مادی، نوآوری بزرگ اقتصادی در انقلاب جهانی مهدوی با دستان مبارک قائم آل محمد (علیهم السلام) است.
بهترین وبزرگ ترین توسعه اقتصادی در جهان بشری وحداکثر بهره گیری عادلانه بشریت از مواهب زمین در قیام وانقلاب حضرت مهدی (علیه السلام) روی خواهد داد واین توسعه اقتصادی جهانی در راه پیروزی نهایی صلاح، تقوا، صلح، صداقت، عدالت، عبادت وآزادی معنوی قرار خواهد داشت.
نتیجه
با بازنگری مظاهر شکوفایی ها ونوآوری های مهدوی که در این مقاله بیان گردید، روشن می شود که انقلاب جهانی حضرت مهدی (علیه السلام) جامع تمام شکوفایی ها ونوآوری های مادی ومعنوی جهانی است و در این بزرگ ترین انقلاب جهانی در پایان تاریخ ادیان توحیدی، با حاکمیت دین اسلام همه انواع شکوفایی ها ونوآوری های خداپسند ومقدس در سطح جهانی روی خواهد داد. گنج ها، معادن وبرکات زمین شکوفا می گردد ودرندگان زمین وپرندگان آسمان رام وسازگار می شوند واز او فرمان می پذیرند وخورشید، ماه، ابر، باد وباران با او هم کاری می کنند وسراسر دنیا در اوج شکوفایی در خدمت اهداف مقدس والهی حضرت مهدی (علیه السلام) قرار می گیرد. بدن وروح انسان ها از آفت وبیماری ها پاک می شود وتمام استعدادهای جسمی وروحی آنان در خدمت انقلاب جهانی مهدوی شکوفا می گردد ومؤمنان با رهبری قائم آل محمد (علیهم السلام) وچشم ها وگوش های تیز وعمر طولانی وبا عقل واخلاق کامل ورشد وشکوفایی نهایی دانش، با روحیه عالی ونشاط فراوان در راه تحقق آرمان های انبیا، اوصیا واولیای الهی در طول تاریخ گام برمی دارند.
با این شکوفایی های فراوان وبزرگ در انقلاب مهدوی، نوآوری های شگفت انگیز جهانی روی می دهد. اسلام به سراسر جهان می رسد وجهانیان اسلام ناب محمدی را می پذیرند وادیان بشری وساختگی وادیان الهی تحریف شده به پایان می رسند وکفر وشرک وبت پرستی در جهان نابود می شود. حکومت جهانی وجاودان واحد برپایه اسلام رهبری بقیة الله وحجت وامام جهانی بر تمام قاره ها، کشورها وشهرها برقرار خواهد شد. آن گاه ظلم در انواع گوناگونش به از بین می رود وعدالت جهانی برای همیشه برقرار می گردد. شیطان ومظاهر رفتار شیطانی نابود می شوند وهمه زمین آباد وثروت جهانی عادلانه ومساوی توزیع می گردد وامنیت جهانی برقرار می شود.
رهبر انقلاب با در اختیار داشتن آثار مقدس همه انبیا، اوصیا واولیای پیشین، با یاران بی نظیر وبا سلاح های آسمانی وامدادهای غیبی، پیش رفت های سریع وبرق آسایی خواهد کرد وجهانیان را به رشد وسعادت خواهد رساند.

پایان مقاله

پى نوشت ها:

ــــــــــــــــــــــ

(۱) نعمانی، الغیبة، ص۱۵۴- ۱۵۵، چاپ اول: انتشارات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، لبنان ۱۴۰۳ قمری.
(۲) محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۰۲۳۱، چاپ سوم: انتشارات مؤسسة الوفاء، بیروت ۱۴۰۳قمری.
(۳) نعمانی، الغیبة، ص۱۷۵؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۵.
(۴) نعمانی، الغیبة، ص۱۵۳.
(۵) همان، ص۱۵۲.
(۶) همان، ص۱۲۹ وص۱۷۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۴.
(۷) نعمانی، الغیبة، ص۲۲۰.
(۸) شیخ مفید، الارشاد فی معرفة حجج اللّه علی العباد، ترجمه هاشم رسولی محلاتی، ج۲، ص۳۵۹، چاپ دوم: انتشارات علمیه اسلامیه، تهران، بی تا؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۸.
(۹) نعمانی، الغیبة، ص۲۲۰.
(۱۰) همان، ص۲۲۱.
(۱۱) بحارالانوار، ج۵۴، ص۳۳۲.
(۱۲) الارشاد، ج۲، ص۳۵۷- ۳۵۸.
(۱۳) همان، ج۲، ص۳۶۰.
(۱۴) سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
(۱۵) سیدهاشم بحرانی، البرهان فی تفسیرالقرآن، ج۳، ص۷۵، چاپ سوم: انتشارات مؤسسة الوفاء، بیروت ۱۴۰۳ قمری.
(۱۶) همان.
(۱۷) ابوعلی فضل بن حسن الطبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۶۶، انتشارات مکتبه آیة الله العظمی المرعشی النجفی، قم ۱۴۰۳قمری؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۷۵.
(۱۸) بحارالانوار، ج۵۱، ص۴۷؛ البرهان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۷۵.
(۱۹) بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۱ وص۳۹۰.
(۲۰) همان، ص۳۲۲.
(۲۱) سیدهاشم بحرانی، المحجّة فی ما نزل فی القائم الحجّة (علیه السلام)، تحقیق وتعلیق محمدمنیر میلانی، ص۲۸، چاپ اول: انتشارات مؤسسة الوفاء، بیروت۱۴۰۳قمری.
(۲۲) بحارالانوار، ج۵۱، ص۶۶.
(۲۳) همان، ج۵۲، ص۳۲۳.
(۲۴) متقی الهندی، کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال، تحقیق محمود عمر الدمیاطی، ج۱۴، ص۱۲۲، روایت ۳۸۶۹۷، چاپ اول: انتشارات دارالکتب العلمیه، بیروت ۱۴۱۹قمری.
(۲۵) همان، روایت ۳۸۶۹۸.
(۲۶) همان، ص۱۲۳، روایت ۳۸۷۰۵.
(۲۷) بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
(۲۸) همان، ص۳۴۵.
(۲۹) الارشاد، ج۲، ص۳۵۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۷.
(۳۰) شیخ صدوق، کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۶۹، چاپ اول: انتشارات مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجماعة المدرسین بقم المشرفة، ۱۳۶۳شمسی.
(۳۱) همان، ص۶۷۳؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۷.
(۳۲) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۶۷۴؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۸.
(۳۳) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۹۱.
(۳۴) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۶۹.
(۳۵) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۸.
(۳۶) همان، ص۳۹۰.
(۳۷) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۲۵۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۲.
(۳۸) کنزالعمال، ج۱۴، ص۱۲۲، روایت ۳۸۶۹۷.
(۳۹) همان، ص۱۲۳، روایت ۳۸۷۰۵.
(۴۰) بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
(۴۱) همان، ص۳۳۳.
(۴۲) نعمانی، الغیبة، ص۲۱۷؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۶۴.
(۴۳) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۵.
(۴۴) ابن منظور، لسان العرب، ج۱۳، ص۵۲۰، چاپ اول : نشر ادب الحوزه، قم ۱۳۶۳ شمسی؛ فخرالدین طریحی، مجمع البحرین، تحقیق احمد حسینی، ج۶، ص۳۵۴، انتشارات المکتبة المرتضویه، تهران، بی تا؛ سعید خوری شرتونی لبنانی، اقرب الموارد فی فصح العربیة والشوارد، ج۲، ص۸۵۱، چاپ اول: انتشارات مکتبه آیة الله العظمی المرعشی النجفی، قم ۱۴۰۳قمری؛ ناصر علی عبدالله، المعجم البسیط (فرهنگ روان عربی به فارسی)، ص۲۲۳، ویرایش دوم: انتشارات دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد ۱۳۸۱ شمسی.
(۴۵) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۷.
(۴۶) کلینی، اصول الکافی، ج۸، ص۲۹۴، چاپ سوم : انتشارات دارصعب دارالتعارف للمطبوعات، بیروت، ۱۴۰۱قمری.
(۴۷) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۸.
(۴۸) سوره هود، آیه۸۰.
(۴۹) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۶۷۳؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۷؛ المحجّة فی ما نزل فی القائم الحجّة (علیه السلام)، ص۱۰۶.
(۵۰) شیخ مفید، الاختصاص، تصحیح وتعلیق علی اکبر غفاری، ص۸، چاپ اول: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بی تا؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۷۲.
(۵۱) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۶.
(۵۲) نعمانی، الغیبة، ص۲۱۹؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۶۵.
(۵۳) اصول الکافی، ج۸، ص۲۴۱، روایت ۳۲۹؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۶.
(۵۴) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۹۱.
(۵۵) الارشاد، ج۲، ص۳۵۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۰ وص۳۳۷.
(۵۶) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۶.
(۵۷) اصول الکافی، ج۱، ص۲۵؛ کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۶۷۵؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۸.
(۵۸) طبرسی، الاحتجاج، با تعلیقات محمدباقر موسوی، ج۱، ص۶۴، چاپ اول: انتشارات مؤسسة الاعلمی للمطبوعات ومؤسسة اهل البیت (علیهم السلام)، بیروت ۱۹۸۱میلادی.
(۵۹) نعمانی، الغیبة، ص۱۴۳.
(۶۰) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۶.
(۶۱) همان، ص۳۵۲.
(۶۲) همان، ج۲، ص۲۸۰.
(۶۳) سلیمان بن ابراهیم القندوزی الحنفی، ینابیع المودة لذوی القربی، تحقیق علی جمال اشرف الحسینی، ج۳، ص۲۴۰، چاپ اول: انتشارات دارالاسوه للطباعة والنشر، ۱۴۱۶قمری؛ هاشم بحرانی، غایة المرام، ص۷۵۳، روایت ۹۹، چاپ اول: انتشارات دارالقاموس، بیروت، بی تا.
(۶۴) شیخ طوسی، الغیبة، ص۲۸۳، چاپ اول: انتشارات مکتبه بصیرتی، قم، ۱۳۸۵قمری؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۱ و۳۹۰.
(۶۵) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۳۳۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۱.
(۶۶) سوره توبه، آیه۳۳.
(۶۷) مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۲۵؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۶؛ المحجه فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۸۷.
(۶۸) اصول الکافی، ج۱، ص۴۳۲؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۸۷.
(۶۹) سوره توبه، آیه۳۶.
(۷۰) غایة المرام، ص۷۳۰، روایت ۲۱؛ ینابیع المودة لذوی القربی، ج۳، ص ۲۳۹؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص ۷۸، ۷۹ و۹۶.
(۷۱) سوره آل عمران، آیه۸۳.
(۷۲) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۰؛ ینابیع المودة لذوی القربی، ج۳، ص۲۳۶.
(۷۳) نعمانی، الغیبة، ص۱۷۳- ۱۷۴؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۲.
(۷۴) شیخ طوسی، الغیبة، ص۲۸۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۲ و۳۳۷.
(۷۵) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۲.
(۷۶) همان، ص۳۸۳.
(۷۷) سوره آل عمران، آیه۸۳.
(۷۸) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۰؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۵۰.
(۷۹) الارشاد، ج۲، ص۳۵۹؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۸.
(۸۰) عبدالهادی فضلی، فی انتظار الامام، ص۶۵- ۶۶، چاپ دوم: انتشارات دارالزهراء، بیروت ۱۳۹۲قمری.
(۸۱) بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۴۴ وص۲۹۰.
(۸۲) نعمانی، الغیبة، ص۱۷۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۳۰.
(۸۳) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۷۸.
(۸۴) شیخ طوسی، الغیبة، ص۱۱۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۵.
(۸۵) نعمانی، الغیبة، ص۱۲۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۲.
(۸۶) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۲۸۲؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۷۸.
(۸۷) بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
(۸۸) سوره اسراء، آیه ۸۱.
(۸۹) بحارالانوار، ج۵۱، ص۶۲.
(۹۰) سوره حج، آیه۴۱.
(۹۱) البرهان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۹۶؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۲۴۴؛ ینابیع المودة لذوی القربی، ج۳، ص۲۴۴؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۴۷ ۴۸.
(۹۲) سوره انبیاء، آیه ۱۰۵.
(۹۳) مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۶۶؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۱۴۱.
(۹۴) سوره نور، آیه۵۵.
(۹۵) مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۱۵۲؛ نعمانی، الغیبة، ص۱۶۰؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۱۴۸ ۱۴۹.
(۹۶) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۳۳۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۱.
(۹۷) شیخ طوسی، الغببة، ص۲۸۳؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۱.
(۹۸) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۳۵.
(۹۹) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۹۱.
(۱۰۰) سوره سجده، آیه۲۸.
(۱۰۱) ینابیع المودة لذوی القربی، ج۳، ص۲۴۶.
(۱۰۲) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۲۵۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۲.
(۱۰۳) الاحتجاج، ص۶۳-۶۴.
(۱۰۴) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۲۵۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۱۲.
(۱۰۵) الارشاد، ج۲، ص۳۵۹؛ شیخ طوسی، الغیبة، ص۲۸۲؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۲ وص۳۳۹؛ سوره اعراف، آیه ۱۲۷و سوره قصص، آیه ۸۳.
(۱۰۶) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۵۳.
(۱۰۷) الاحتجاج، ج۱، ص۶۴.
(۱۰۸) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۲۸۸.
(۱۰۹) نعمانی، الغیبة، ص۱۸۴.
(۱۱۰) سوره حدید، آیه۱۷.
(۱۱۱) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۶۶۸؛ نعمانی، الغیبة، ص۲۲۱؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۵۴.
(۱۱۲) بحارالانوار، ج۵۱، ص۵۵.
(۱۱۳) سوره رحمن، آیه ۴۱.
(۱۱۴) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۰- ۳۲۱.
(۱۱۵) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۶۷۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۲۶ و۳۲۴؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۸۵-۸۶.
(۱۱۶) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۰؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۵۰.
(۱۱۷) نعمانی، الغیبة، ج۲، ص۱۲۰.
(۱۱۸) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۷۸؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۳؛ المحجة فی ما نزل القائم الحجة (علیه السلام)، ص۲۷.
(۱۱۹) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۷۹.
(۱۲۰) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۳۳۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۲.
(۱۲۱) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۳۳۵- ۳۳۶.
(۱۲۲) همان، ص۳۰۷.
(۱۲۳) الاحتجاج، ص۶۴.
(۱۲۴) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۸۰.
(۱۲۵) همان، ص۱۹۲.
(۱۲۶) همان، ص۱۴۵.
(۱۲۷) همان، ص۳۷۳.
(۱۲۸) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۷۲.
(۱۲۹) همان، ج۱، ص۲۵۶.
(۱۳۰) المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۱۸۳- ۱۸۴.
(۱۳۱) البرهان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۱۴۱؛ سعید ابومعاش، الامام المهدی فی القرآن والسنة، ص۷۹، چاپ اول: انتشارات بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی، مشهد ۱۳۸۰شمسی.
(۱۳۲) المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۱۴۳.
(۱۳۳) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۳۶.
(۱۳۴) الارشاد، ج۲، ص۳۵۹؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۸.
(۱۳۵) نعمانی، الغیبة، ص۱۲۰.
(۱۳۶) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۷۲؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۱.
(۱۳۷) سوره حدید، آیه۲۵.
(۱۳۸) نعمانی، الغیبة، ص۵۲، ۵۹، ۱۶۵ و۲۰۰؛ کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۲۵۷، ۲۵۸، ۲۶۲، ۲۸۵ و۲۸۷؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۳، ۲۶۷، ۲۷۷، ۳۰۴، ۳۲۳، ۳۶۳ و۳۷۹.
(۱۳۹) نعمانی، الغیبة، ص۴۱۴۲؛ کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۲۸۹؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۲۴.
(۱۴۰) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۳۱۸.
(۱۴۱) المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۹۵.
(۱۴۲) نعمانی، الغیبة، ص۱۵۷؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۱ و۳۵۱؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۱۲۹.
(۱۴۳) نعمانی، الغیبة، ص۱۲۵-۱۲۶؛ کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۴۲.
(۱۴۴) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۶۱، ۳۶۹ و۳۸۳.
(۱۴۵) همان، ج۱، ص۳۷۲؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۲۲.
(۱۴۶) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۷۷؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۳.
(۱۴۷) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۸۳.
(۱۴۸) همان، ص۳۸۴ و۴۰۹.
(۱۴۹) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۵۱.
(۱۵۰) نعمانی، الغیبة، ص۲۰۰؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۶۳.
(۱۵۱) نعمانی، الغیبة، ص۱۸۳.
(۱۵۲) اصول الکافی، ج۷، ص۱۷۴ وج۸، ص۲۶۷.
(۱۵۳) کمال الدین وتمام النعمة، ج۲، ص۳۷۲؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۷۲.
(۱۵۴) شیخ صدوق، معانی الاخبار، تحقیق علی اکبر غفاری، ص۱۳۹، چاپ اول: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۶۱شمسی؛ بحارالانوار، ج۶۳، ص۲۴۲.
(۱۵۵) سوره لیل، آیه۱.
(۱۵۶) سوره لیل، آیه۲.
(۱۵۷) المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۲۵۳.
(۱۵۸) سوره حجر، آیه۳۷ و۳۸.
(۱۵۹) بحارالانوار، ج۶۳، ص۲۲۱.
(۱۶۰) همان، ج۵۲، ص۳۷۶.
(۱۶۱) غایة المرام، ص۶۹۷.
(۱۶۲) بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۸۰.
(۱۶۳) شیخ صدوق، الخصال، ج۲، ص۶۲۶، چاپ اول: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۶۲شمسی؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۲۹۰.
(۱۶۴) بحارالانوار، ج۵۱، ص۶۱؛ غایة المرام، ص۷۳۲؛ ینابیع المودة لذوی القربی، ج۳، ص۲۴۰.
(۱۶۵) سید بن طاووس، الملاحم والفتن فی ظهور الغائب المنتظر (علیه السلام)، ص۶۸- ۶۹، چاپ اول: منشورات رضی، قم، بی تا.
(۱۶۶) بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۴۵؛ غایة المرام، ص۷۳۲؛ ینابیع المودة لذوی القربی، ج۳، ص۲۴۰؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۸۳.
(۱۶۷) الارشاد، ج۲، ص۳۳۵؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۸.
(۱۶۸) نعمانی، الغیبة، ص۱۶۰؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۵۸؛ المحجة فی ما نزل فی القائم الحجة (علیه السلام)، ص۱۴۸- ۱۴۹.
(۱۶۹) الاختصاص، ص۲۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۴۴.
(۱۷۰) سوره آل عمران، آیه ۹۷.
(۱۷۱) شیخ صدوق، علل الشرایع، باب۸۱، ص۸۹، چاپ اول: انتشارات مؤسسة الاعلمی، بیروت ۱۹۸۸میلادی؛ بحارالانوار، ج۲، ص۲۹۲.
(۱۷۲) کمال الدین وتمام النعمة، ج۱، ص۳۳۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۱۹۱.
(۱۷۳) الملاحم والفتن فی ظهورالغائب المنتظر (علیه السلام)، باب۱۴۷، ص۶۹.
(۱۷۴) همان، باب۱۴۶، ص۶۹.
(۱۷۵) همان، ص۷۱؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۷۹.
(۱۷۶) همان، ص۱۶۵.
(۱۷۷) همان، ص۱۶۶.
(۱۷۸) همان، ص۱۶۵.
(۱۷۹) علل الشرایع، ص۱۶۱؛ نعمانی، الغیبة، ص۱۵۷؛ بحارالانوار، ج۵۱، ص۲۹ وج۵۲، ص۳۵۱ و۳۹۰.
(۱۸۰) الارشاد، ج۲، ص۳۵۶؛ بحارالانوار، ج۵۲، ص۳۳۷.