﴿یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَالأَقْدامِ﴾ (الرحمن: ۴۱)

قوله تعالی:

﴿یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَالأَقْدامِ﴾ (الرحمن: ۴۱)

ترجمه آیه:

(مجرمان از چهره هاشان شناخته گردند. پس، از (موی) پیشانی وپاها گرفته میشوند).

متن روایت (۱):
محمد بن إبراهیم النعمانی: قال: أخبرنا علی بن أحمد قال: أخبرنا عبد (عبید) الله بن موسی، عن أحمد بن محمد بن خالد، عن أبیه، عن محمد بن سلیمان الدیلمی، عن أبی بصیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قوله تعالی: ﴿یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ﴾ قال: الله یعرفهم ولکن (أُ) نزلت فی القائم (علیه السلام)، یعرف بسیماهم فیخبطهم بالسیف هو واصحابه خبطاً(۱).
ترجمه روایت (۱):
محمّد بن ابراهیم نعمانی گوید: علیّ بن احمد خبرمان داد وگفت: عبد الله بن موسی از احمد بن محمّد بن خالد، از پدرش، از محمّد بن سلیمان دیلمی، از ابو بصیر، از حضرت ابو عبد الله امام صادق (علیه السلام) برای ما خبر آورد که آن حضرت درباره ی قول خدای- تعالی-: (مجرمان از چهره هایشان شناخته شوند) فرمود: خداوند آنها را میشناسد؛ ولی این آیه درباره ی قائم (علیه السلام) نازل شده واوست که آنها را به چهره هایشان می شناسد. آنگاه او واصحابش آنها را از دم شمشیر میگذرانند.
متن روایت (۲):
محمد بن الحسن الصفار: عن إبراهیم بن هاشم، عن سلیمان الدیلمی (أو عن سلیمان)(۲)، عن معاویة الدهنی، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قول الله تبارک وتعالی: ﴿یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَالأَقْدامِ﴾ فقال: یا معاویة ما یقولون فی هذا؟ قلت: یزعمون أن الله تبارک وتعالی یعرف المجرمین بسیماهم فی القیامة فیأمر بهم فیؤخذ بنواصیهم وأقدامهم فیلقون فی النار.
فقال (علیه السلام) لی: وکیف یحتاج تبارک وتعالی الی معرفة خلقٍ أنشأهم وهو خلقهم فقلت: جعلت فداک، وما ذاک (ذلک)؟ قال: (ذلک) لو قام قائمنا (علیه السلام) أعطاه الله السیما فیأمر بالکافر فیؤخذ بنواصیهم وأقدامهم ثم تخبط بالسیف خبطاً.
وقرأ أبو عبد الله (علیه السلام): هذه جهنم التی کنتما بها تکذبان تصلیانها لا تموتان ولا تحییان(۳).
ترجمه روایت (۲):
محمّد بن حسن صفّار: از ابراهیم بن هاشم از سلیمان دیلمی، از معاویهی دهنی، از حضرت امام ابو عبد الله صادق (علیه السلام) روایت آورده که راجع به فرموده ی خداوند -تبارک وتعالی-: (مجرمان از چهره هاشان شناخته گردند. پس، از (موی) پیشانی وپاها گرفته میشوند) فرمود: ای معاویه، در اینباره چه میگویند عرضه داشتم: میپندارند که خداوند -تبارک وتعالی- در قیامت، مجرمان را به چهره هاشان می شناساند. پس امر میشود از پیشانی وپاهایشان آنان را میگیرند وبه آتش در می افکنند.
امام صادق (علیه السلام) فرمود: چگونه خداوند -تبارک وتعالی- به شناختن خلایقی که آنها را آفریده است نیاز دارد گفتم: فدایتان شوم، پس (معنی) این چیست؟
فرمود: هر گاه قائم ما (علیه السلام) بهپا خیزد، خداوند شناخت چهره ها را به آن حضرت عطا فرماید. پس امر میکند کافران را از (موی) پیشانیها وپاهاشان بگیرند؛ سپس از دم شمشیر بگذرانند آنگاه حضرت ابو عبد الله صادق (علیه السلام) چنین خواند: «این جهنّم است که شما آن را تکذیب میکردید. به آن میرسید. نه میمیرید ونه زنده میمانید».
متن روایت (۳):
الشیخ المفید فی الاختصاص: عن إبراهیم بن هاشم، عن محمد بن سلیمان، عن أبیه، عن سلیمان (الدیلمی)، عن معاویة بن عمار (الدهنی) عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قول الله: ﴿یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَالأَقْدامِ﴾ قال (علیه السلام): یا معاویة ما یقولون فی هذا؟ قال: قلت یزعمون أن الله تبارک وتعالی یعرف المجرمین بسیماهم فی القیامة فیأمر بهم فیؤخذ بنواصیهم وأقدامهم فیلقون فی النار.
فقال (علیه السلام) لی: وکیف یحتاج الجبار تبارک وتعالی الی معرفة الخلق بسیماهم وهو خلقهم؟ قلت: فما ذاک جعلت فداک؟ فقال: ذلک لو قام قائمنا (علیه السلام) أعطاه الله سیما أعدائنا (السیماء) فیأمر بالکافر فیؤخذ بالنواصی والأقدام (ثم) یخبط بالسیف خبطاً(۴).
ترجمه روایت (۳):
شیخ مفید در کتاب اختصاص از ابراهیم بن هاشم، از محمّد بن سلیمان، از پدرش، از سلیمان دیلمی، از معاویه بن عمّار دهنی، از حضرت امام ابو عبد الله صادق (علیه السلام) روایت آورده که درباره ی قول خداوند: (مجرمان از چهره هایشان شناخته شوند. پس، از (موی) پیشانی وپاها گرفته میشوند) فرمود: ای معاویه، در اینباره چه میگویند: راوی گوید: من عرض کردم: چنین پندارند که خداوند -تبارک وتعالی- در قیامت، مجرمان را به چهره هایشان میشناسد. پس امر میشود از پیشانی وپاهایشان آنان را بگیرند وایشان را به آتش دوزخ درافکنند.
آن حضرت فرمود: «چگونه (خداوند) جبّار -تبارک وتعالی- به شناختن خلایقی که آنها را خود آفریده است نیاز دارد» عرضه داشتم: فدای شما گردم، پس (معنی) آن چیست؟
فرمود: هر گاه قائم ما (علیه السلام) به پا خیزد، خداوند شناخت چهره ی دشمنانمان را به آن حضرت عطا فرماید. پس امر میکند کافران را از (موی) پیشانیها وپاهاشان بگیرند؛ سپس از دم شمشیر بگذرانند.
متن روایت (۴):
عنه: بإسناده عن أبی بصیر، عن أبی عبد الله (علیه السلام) فی قوله (عزَّ وجلَّ): ﴿یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَالأَقْدامِ﴾ قال: سبحانه وتعالی یعرفهم ولکن هذه نزلت فی القائم (علیه السلام) هو یعرفهم بسیماهم فیخبطهم بالسیف هو وأصحابه خبطاً.
ترجمه روایت (۴):
از اوست که به سند خود از ابو بصیر، از حضرت ابی عبد الله امام صادق (علیه السلام) درباره ی فرموده ی خدای -عزّ وجلّ-: (مجرمین از چهره هایشان شناخته شوند، پس از (موی) پیشانی وپاها گرفته میشوند) فرمود: خداوند -سبحانه وتعالی- آنان را میشناسد؛ ولی این آیه درباره ی حضرت قائم (علیه السلام) نازل گردیده که او آنها را از چهره هایشان میشناسد. پس او واصحابش آنها را از دم شمشیر میگذرانند.

پاورقی:

-----------------

(۱) کتاب غیبت: ۱۲۷.
(۲) در منبع نیست.
(۳) بصائر درجات: ص۳۵۹، این گونه در متن حدیث آمده است، وظاهرا کلام امام در تفسیر دو آیه از قرآن کریم می باشد.
(۴) اختصاص: ۳۰۴.